KZ
Өскемен
+14°
пасмурно жел 2 м/с, В
520.93 609.07 6.68

Таза ауа, таза су, таза сана: Экологиялық мәдениет қалай қалыптасады?

5.06.2025, 19:40 187 Ержан Әбіш

Жыл сайын 5 маусымда елімізде қоршаған ортаны қорғаушылардың кәсіби мерекесі – Эколог күні атап өтіледі. Осыған орай Шығыс Қазақстан облысы бойынша Экология департаменті басшысының міндетін атқарушы Азамат Тауырбеков өңірдегі экологиялық қызметтің жұмысы және бұл іске халықтың қатысы туралы айтып берді, деп хабарлайды Altainews.kz.

Азамат Тауырбековтің айтуынша, экология департаменті – тек кеңседе отыратын мамандар емес, қоршаған ортаны үш бағытта қорғауға жұмыла кіріскен команда. Құрамында экологиялық реттеу және бақылау бөлімі, мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімі және зертханалық-талдамалық бөлім бар.

– Облыс аумағындағы кез келген кәсіпорын арнайы экологиялық рұқсат алуы тиіс. Бұл – жай ғана формальді құжат емес, қоршаған ортаға келетін әсерді жан-жақты бағалауға негізделген маңызды талап, – дейді Азамат Тауырбеков. – Кәсіпорынның қоршаған ортаға әсер ету деңгейіне қарай олар төрт санатқа бөлінеді: елеуліден бастап ең төменгі деңгейге дейін. Әсері жоғарылаған сайын талап та күшейеді.

Экологиялық рұқсат алу үш кезеңнен тұрады. Алдымен кәсіпорын өзінің қызметі туралы өтініш береді. Кейін бұл кәсіпорын жеңілдетілген тәртіппен рұқсат ала ма, әлде қоршаған ортаға әсерді бағалау (ҚОӘБ) жүргізуі қажет пе – осы анықталады. ҚОӘБ рәсімін сәтті аяқтаған соң ғана рұқсат беріледі.

– Біздің департамент бірінші санаттағы – қоршаған ортаға айтарлықтай кері әсер ететін нысандарға рұқсат береді. Ал екінші және үшінші санаттардағы кәсіпорындарға рұқсатты облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы береді, – деп нақтылады ол.

Экологиялық заң нормаларының орындалуын мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімі қадағалайды. Ал зертханалық-талдамалық бөлім дабыл түскен жағдайда жер, су мен ауа құрамына аспаптық өлшеу жүргізіп, кәсіпорын қызметінің нормативтерге сәйкестігін анықтайды.

2021 жылдан бастап Қазақстанда жаңа Экологиялық кодекс күшіне енді. Соның аясында автоматтандырылған мониторинг жүйесі енгізілді. Енді бірінші санаттағы ірі кәсіпорындар шығарындылар көздеріне арнайы датчиктер орнатып, деректерді ҚР Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың ұлттық деректер базасына онлайн режимде жіберіп отырады. Бұл – деректерді бұрмалау немесе заң бұзушылықты жасыру мүмкіндігін жоққа шығарады.

– Біз барлық кәсіпорындарға бірдей қараймыз. Ол бірінші санаттағы нысан болсын, үшінші санаттағы нысан болсын – бақылау бәріне бірдей, заң аясында жүзеге асады. Мысалы, жоспарлы тексеру профилактикалық сипатта болуы мүмкін: субъектінің өзіне бару арқылы немесе қашықтан. Бұл тексерулер нәтижесінде әкімшілік айыппұл салынбайды, – дейді Азамат Тауырбеков.

Экология департаменті экологиялық мәдениетті көтеруге, тұрғындармен тығыз байланыс орнатуға ерекше мән береді. Осы бағытта «Таза Қазақстан» 2024–2029 жылдарға арналған экологиялық мәдениетті дамыту тұжырымдамасы әзірленген.

– Бұл бастама аясында біз жас буынның экологиялық санасын арттыру үшін түрлі шаралар өткіземіз. Мысалы, «Baytaq» жасылдар партиясымен, ҮЕҰ және белсенді азаматтармен бірге өңірдегі оқу орындарында тренингтер, лекциялар, дөңгелек үстелдер өткіземіз. Былтыр Серікбаев атындағы ШҚТУ-мен меморандумға қол қойып, бітіруші түлектерді департаментке жұмысқа тартуды бастадық, – деді ведомство басшысы.

Мемлекет басшысы белгілеген бағытты басшылыққа ала отырып, экологиялық қызмет пен халық арасында тиімді байланыс орнатылған. Азаматтар «eGov Mobile» қосымшасы, «e-Otinish» платформасы, @TazaQazBot Telegram-боты, vko-ecodep@ecogeo.gov.kz электронды поштасы мен әлеуметтік желілердегі парақшалар арқылы өтініш жолдай алады.

– Әрбір өтініш – шағым болсын, ұсыныс болсын – заңмен белгіленген мерзімде қаралады. Ал жауаппен келіспеген жағдайда азаматтар жоғары тұрған мемлекеттік органға немесе сотқа жүгіне алады, – деп атап өтті Азамат Тауырбеков.

Экологтар күні – қоршаған ортаны қорғау жолында еңбек етіп жүрген жандарға алғыс айту күні. Табиғатты қорғау – тек экологтардың ғана емес, әрбіріміздің жауапкершілігіміз. Себебі таза қала – дүйім жұрттың ортақ еңбегінің жемісі.

Ксения Бондаренко, 
Фото: Ксения Бондаренко

Біздің Instagram парақшамызға жазылыңыз

Жаңалықтарды ең бірінші болып оқыңыз

жазылу