Елімізде, соның ішінде облыста  АИТВ (ВИЧ) инфекциясын жұқтыру деректері азаймай тұр. Облыс осы ауруды жұқтырғандар саны жағынан алғашқы орында. Биыл да жыл басынан бері өңірде АИТВ жұқтырған 273  науқас тіркелген екен.

Шығыс Қазақстан облысының ЖИТС-тың (СПИД) алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі орталығының мамандары дегенмен, облыста АИТВ жұқтыру жағдайлары былтырғыдан 27 адамға аз екендігін айтады. Аталған ауруды жұқтырғандар  Өскемен қаласында, Алтай ауданы мен Риддер қаласында, Шемонаиха, Глубокое аудандарында жиі тіркеліп отыр. Аурулар көбінесе ота жасату алдында, дәрігерге қаралғанда тапсырған қан талдаулары нәтижесінде анықталған, 17 адам өздігінен арнайы келіп, АИТВ-қа қан талдауын тапсырғанда белгілі болған. Биыл АИТВ жұқпасын жұқтырған 273 науқастың 37 %-ы – 40-49  жастағы, 33%-ы – 30-39 жастағы адамдар.

Қазақстанда Genexpert автоматты ПТР анализаторы сияқты жабдықтары бар екі зертхана болса, олардың бірі еліміздің шығысында. Бұл зертхана Шығыс Қазақстан облыстық Жұқтырылған иммунитет тапшылығы синдромының алдын алу және күрес жөніндегі орталығында орналасқан.

Онда төрт дәрігер мен сегіз зертханашы жұмыс істейді. Зертхананың негізгі міндеті – халықты АИТВ инфекциясына скринингтік тексеру. Яғни, мұнда бастапқы нәтижесі оң шыққан науқастар анықталады. Содан кейін нәтижелер республикалық зертханада расталады.

Облыстық ЖИТС орталығы қызметкерлерінің алдында тұрған басты міндет – халықты АИТВ-инфекциясына скринингтік тексеру және АРТ мониторингі екенін атап өтті.

АИТВ-инфекциясының қоздырғышына және вирустық антиденелерді анықтауға арналған скрининг екі әдіс арқылы жүзеге асырылады: ИФТ және ИХЛА (химилюминесцентті иммундық алдау). Мұнда заманауи қондырғылар бар. Alinity автоматты иммунохимилюминесцентті анализаторында жұмыс істейміз. Сонымен қатар пациенттеріміз алатын антиретровирустық терапияны бақылаймыз, оның ішінде иммундық статус пен вирустық жүктемені анықтау,- дейді мамандар.

Вирустық жүктемені заманауи Genexpert автоматты ПТР анализаторы арқылы анықтайды. Бүкіл республика бойынша мұндай анализатор екі зертханада ғана бар. Бірі Шығыс Қазақстанда болса, екіншісі Шымкент қаласында екен.

Айтпақшы, 2023 жылдың соңында Шығыс Қазақстан облыстық ЖИТС орталығының зертханасына иммундық статусты анықтайтын жаңа құрал-жабдықтар алынды. Ол орталықтың емдеу бөліміне қажетті барлық маркерлерді анықтайды және лейкоциттердің жалпы санын, көмекшілер мен супрессорлардың пайыздық және абсолютті қатынасын анықтауға мүмкіндік береді.

Сондай-ақ зертханада науқастар В, С гепатитінің маркерлеріне және инфекцияның берілу жолдарын анықтау үшін мерездің қоздырғышына жалпы антиденелерді анықтауға тексеріледі. Олар жалпы қан және биохимиялық қан талдауын да жүргізеді.

Шығыс Қазақстан облыстық ЖИТС орталығы халықты АИТВ жұқпасының алдын алу, тестілеудің қолжетімділігін арттыру және ақпараттандыру бойынша белсенді жұмысын жалғастыруда. Өскемен қаласындағы Буров көшесі, 21/1 мекенжайында орналасқан ЖИТС орталығында ашық есік күнін тұрақты ұйымдастырады. Бұл күні таңғы 08:00-ден 15:30-ға дейін кез келген адам АИТВ жұқпасына тегін тестілеуден өте алады.

Сондай-ақ, өңірлік студенттерге арналған ақпараттық іс-шара ұйымдастырылады. Шара барысында жастар АИТВ туралы қажетті ақпарат алып, тестілеуден өтуге мүмкіндік алады.

Ағымдағы жылдың 1 желтоқсанында Дүниежүзілік ЖИТС-пен күрес күні «Дұрыс жолды – адам құқығы жолын таңдаңыз» тақырыбымен өтеді. Бұл күн АИТВ проблемасына назар аударып, адам құқықтарын қорғау мәселелерін көтеруге бағытталған маңызды оқиға ретінде аталып өтеді.

2024 жылдың шілдесінде ШҚО ЖИТС орталығында профилактикалық жұмыс бөлімі құрылды, бұл халықты ақпараттандыруды күшейтуге және профилактикалық шараларды тиімді үйлестіруге мүмкіндік берді.

Оның айтуынша, халықты АИТВ жұқпасының алдын алу шараларына белсенді қатысуға шақыру, ақпарат тарату және қолжетімді тестілеу ұйымдастыру – бұл бағыттағы жұмыстың негізгі басымдықтары.

ШҚО ЖИТС орталығының бастамалары мен іс-шаралары аймақта АИТВ-ның алдын алуға және дені сау қоғам қалыптастыруға бағытталған маңызды қадам болмақ.