Шығыс Қазақстанда мемлекеттік басқарудың тиімділігін күшейтетін маңызды бастама қолға алынуда – Өңірлік талдау орталығы жұмысын бастайды. Бұл орталық өңірдегі түрлі мемлекеттік мекемелерден түсетін ақпаратты бір жерге біріктіріп, оны жасанды интеллект көмегімен өңдейді. Нәтижесінде облыс басшылығы жағдайды нақты көріп, жедел әрі дәл шешім қабылдауға мүмкіндік алады. Қысқаша айтқанда, Өңірлік талдау орталығы өңірдің барлық деректерін сараптайтын цифрлық «ми» болмақ, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі.

Жалпы, 2025 жыл Шығыс Қазақстан үшін цифрлық жаңғырудың шешуші кезеңі болды. Өңірде басқару мәдениетін түбегейлі өзгертетін, қауіпсіздікті күшейтетін, коммуналдық қызметтердің жұмысын ашық ететін, білімге тең қолжетімділік беретін және экологиялық жағдайды нақты бақылауға мүмкіндік жасайтын ауқымды жобалар қатар іске қосылуда. Жасанды интеллектке негізделген талдау орталығы, ауа сапасын үздіксіз өлшейтін автоматтандырылған жүйе, бірыңғай цифрлық кітапхана, онлайн бақылаудағы коммуналдық инфрақұрылым және су тасқыны қауіпін алдын ала болжайтын жаңа платформа – мұның барлығы өңірдің дамуына серпін беріп, тұрғындардың өмір сапасын жақсартуға бағытталған. Шығыс өңірі қағаз бетіндегі есептер мен үнемі кешігіп жететін ақпараттан бас тартып, нақты деректерге сүйенген басқарудың жаңа дәуіріне қадам баспақ.

 ЖИ БАРЛЫҚ САЛАҒА ЕНУДЕ

Шығыс Қазақстанда басқару тиімділігін жаңа деңгейге көтеретін маңызды жоба – Өңірлік талдау орталығы іске қосылуда. Бұл орталық облыстағы барлық мемлекеттік құрылымдардан келетін мәліметтерді жинап, оларды жасанды интеллект арқылы талдайды. Соның нәтижесінде облыс басшылығы жедел, дәл және уақтылы шешім қабылдай алады. Қарапайым тілмен айтқанда, Өңірлік талдау орталығы – өңірдің цифрлық «миы».

Бұл орталықтың пайдасы қарапайым тұрғын үшін де зор. Мәселелер ерте анықталған жағдайда олар ушығып үлгермейді. Су тасқыны, дауыл, өрт қаупі сияқты төтенше жағдайлар туралы хабарламалар жылдамырақ беріледі. Әлеуметтік саладағы қиындықтар – мектептердегі орын тапшылығы, емханалардағы жүктеме немесе қоғамдық көліктегі мәселелер тезірек шешімін табады. Мемлекеттік қызметтердің сапасы артып, халық уақытын үнемдейді.

Өңірлік талдау орталығының іске қосылуы – Шығыс Қазақстанның цифрлық трансформацияға бет бұрғанының нақты дәлелі. Деректерге негізделген басқару жүйесі өңірдегі қауіп-қатерді азайтып, шешім қабылдауды жеңілдетеді. Бұл өз кезегінде облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуына оң әсер етіп, тұрғындардың қауіпсіздігі мен тұрмыс сапасын арттыруға жол ашады.

Бұл орталық – Шығыс Қазақстан үшін жаңа мүмкіндіктер тудыратын, заманауи әрі тиімді басқару мәдениетін қалыптастыратын маңызды жоба.

 ТАЛДАУ ОРТАЛЫҒЫ ҚАУІПСІЗДІКТІ КҮШЕЙТЕДІ

Облыстық цифрландыру және архивтер басқармасы басшысының орынбасары Арнұр Сапарғалиевтің айтуынша, Өңірлік талдау орталығының тағы бір маңызды бағыты – қаланың қауіпсіздігін жүйелі түрде бақылау. Жинақталған деректер мен талдау құралдары ең қауіпті көшелер мен қиылыстарды дәл анықтауға мүмкіндік береді. Соның арқасында полиция патрульдеу бағыттарын тиімді жоспарлап, ал коммуналдық қызметтер жол таңбаларын жаңарту немесе қосымша жарықтандыру орнату қажеттігін алдын ала біледі.

Жақын уақытта бұл жүйеге ұшқышсыз аппараттар да қосылады. Дрондар жоғалған адамдарды іздеуге, су тасқыны қаупін бақылауға, орман өрті ошақтарын жылдам анықтауға көмектеседі. Тепловизорлар арқылы жылу беру желілеріндегі ақауларды да қашықтан анықтауға болады. Мұның бәрі тікұшақпен бақылаудан әлдеқайда арзан әрі жылдам.

Өңірлік талдау орталығының іске қосылуы – есеп беру үшін жасалған цифрлық көрсеткіш емес. Бұл – бюрократиялық кедергілерді азайту, апаттарды ерте анықтау арқылы жөндеу шығындарын үнемдеу, ең маңыздысы – тұрғын үйлер мен көшелердегі қауіпсіздік пен жайлылықты арттыруға бағытталған нақты іс.

 КОММУНАЛДЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ ЖҰМЫСЫ ОНЛАЙН БАҚЫЛАУҒА АЛЫНДЫ

Облысымызда коммуналдық қызметтердің жұмысы заманауи технологиялар арқылы нақты уақыт режимінде қадағаланып отыр. Қазандықтар мен жылу электр орталықтарына орнатылған датчиктер температураны, қысымды және көмір қорының көлемін бірден көрсетеді. Егер жүйеде ақау байқалса, пәтерлердегі батареялар суып үлгермей-ақ орталыққа дабыл түседі. Бұл – тұрғындарға үздіксіз жылу берілуінің кепілі.

Жаңа жүйе арқасында үйлердегі жылу тұрақталып, көшелердің тазалығы уақтылы қамтамасыз етіледі.

 ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІДЕГІ ӨТІНІШТЕР ЕНДІ ЕЛЕУСІЗ ҚАЛМАЙДЫ

Шығыс Қазақстанда тұрғындардың әрбір шағымы мен өтінішін жүйелі түрде қабылдайтын бірыңғай платформа құрылып жатыр. Енді сіз 109 нөміріне қоңырау шалсаңыз да, Instagram немесе басқа әлеуметтік желіде пікір қалдырсаңыз да – бәрі автоматты түрде бір ортақ базаға түседі. Бұл өтініштердің жоғалып кетпеуін және тез қаралуын қамтамасыз етеді.

Жасанды интеллектке негізделген пилоттық платформа мемлекет пен азамат арасындағы байланысты айтарлықтай жеделдетеді әрі ашық етеді. Жүйе ашық дереккөздерден ақпаратты автоматты түрде жинап, әр өтініштің тақырыбын, әлеуметтік маңызын, тіпті көңіл күйі мен сын деңгейін анықтай алады.

Осы тетіктердің арқасында мемлекеттік органдар тұрғындардың шағымдары мен сұраныстарынан жедел хабардар болып отырады – тіпті олар бейресми түрде, мысалы комментарийде жазылған болса да.

Мамандардың айтуынша, алдын ала оқытылған жасанды интеллект маңызды сигналдарды дер кезінде байқап, жағдай ушығып кетпей тұрып шара қабылдауға мүмкіндік береді. Ал тұрғындар үшін бұл – жедел жауап алу, қызмет көрсету сапасының артуы және өтініштердің нақты шешім табуы.

 БІРЫҢҒАЙ ЦИФРЛЫҚ КІТАПХАНА ТЕГІН БОЛМАҚ

Облысымызда бірыңғай цифрлық білім беру ортасы құрылып жатыр. Бұл – ауылдық және шағын жинақты мектептерде бұрын қолжетімсіз болған оқу материалдарына жол ашатын жаңа онлайн-платформа. Енді өңірдің кез келген оқушысы электронды ресурстарды еркін пайдаланып, ғылым мен мәдениетке қатысты материалдарды терең зерттей алады.

Болашақ цифрлық кітапхана оқу, әдістемелік, мәдени және өлкетану контентін бір кеңістікте жинақтайды. Платформаға кіру толықтай тегін болады. Жоба барлық оқушыларды сапалы біліммен қамтуға бағытталған.

Бұл бастама цифрлық дағдыларды дамытуға, емтихандарға сапалы дайындалуға көмектеседі, ең бастысы – ауыл мен қала арасындағы оқу мүмкіндіктеріндегі айырмашылықты едәуір азайтады.

 АУА САПАСЫН БАҚЫЛАЙТЫН ЖҮЙЕ ІСКЕ ҚОСЫЛДЫ

Өңірде ауа сапасына тәулік бойы мониторинг жүргізетін 25 автоматтандырылған бекет орнатыла бастады. Бұл құрылғылардан жиналған барлық деректер бір орталыққа жіберіліп, нақты уақыт режимінде жаңартылып отырады. Осылайша, мамандар ауаның қашан және қай жерде ластанғанын дәл анықтап, оған әсер ететін факторларды нақты атай алады, яғни зиянды заттардың зауыттардан, көліктерден, қазандықтардан немесе тұрғын аудандардан шыққанын көрсетеді.

Басқарма басшысы орынбасарының мәлімдеуінше, жүйе ластану деңгейі күрт жоғарылаған сәтте тиісті шараларды шұғыл қабылдауға мүмкіндік береді. Мысалы, ауаның жағдайы нашарлаған кезде балаларды қорғау мақсатында мектептерді уақытша қашықтан оқытуға көшіру сияқты шешімдер тез іске асады.

Бұл – облыста алғаш рет іске асырылып жатқан кешенді экологиялық бақылау жүйесі. Ол тек ағымдағы жағдайды көрсетіп қана қоймай, зиянды заттардың қозғалысы мен таралуын алдын ала болжай алады. Болашақта осы жүйеге өнеркәсіптік кәсіпорындардың шығарындыларын бақылайтын арнайы датчиктер қосылады. Бұл экологиялық ахуалды барынша ашық етіп, тұрғындардың, билік және өндіріс өкілдерінің арасында сенімді және әділ диалог орнатуға жол ашады.

 ГИДРОБЕКЕТТЕР АВТОМАТТАНДЫРЫЛЫП ЖАТЫР

Шығыс Қазақстан облысында өзендердің күйін бақылауды жаңа деңгейге көтеретін маңызды жоба жүзеге асып жатыр. Бұл бастама гидрологиялық бекеттерді толық автоматтандыруға жол ашатын бірыңғай цифрлық платформаны қалыптастыруды көздейді. Құрылған ортада өзендердегі су деңгейі, ауа райы құбылыстары және су тасқыны қаупіне ықпал ететін барлық факторлар жинақталады.

Жобаның өзегі – су деңгейінің өзгерісін талдап, ықтимал су тасқынын болжай алатын жасанды интеллект модельдері. Олар жүздеген мың өлшемнен тұратын тарихи деректерді саралап, қауіп төнуі мүмкін аймақтарды алдын ала анықтайды. Мұндай тәсіл тәуекелді ерте бағалап, төтенше жағдайдың алдын алуға мүмкіндік береді.

Гидрологиялық деректерді жасанды интеллекттің болжамдық құралдарымен біріктіретін жүйе су тасқынын ерте анықтау мен қауіптің алдын алу мүмкіндігін кеңейтеді. Жоба аяқталған соң өзендердегі жағдай автоматты түрде бақылауға алынып, тәуелсіз түрде талданып отырады. Бұл елді мекендер мен инфрақұрылымды қорғау шараларын дер кезінде қабылдауға жол ашады.

Жоба өңірдегі гидрологиялық қауіпсіздік жүйесін жаңғыртып, барлық қызметтердің үйлесімді жұмыс істеуіне негіз болады. Нәтижесінде су тасқынынан келетін залал азайып, тұрғындардың қауіпсіздігі айтарлықтай артады.