Балалар мен жасөспірімдердің өз-өзіне қол жұмсау оқиғалары бүгінде өзекті мәселелердің біріне айналды. 2022 жылы Шығыс Қазақстан облысында суицидке қатысты 9 қылмыстық іс қозғалса, былтыр 37 сотқа дейінгі тергеу жүргізілген. Өкініштісі сол, суицидке баратындардың 32%-ы толық отбасыларда тұрып жатқандар және олардың мұндай қадамға баруына үйінде болатын кикілжіңдер мен жанжалдар әсер ететін көрінеді.

Кейінгі кезде елімізде кәмелетке толмағандар арасында өз-өзіне қол жұмсау оқиғалары жиілеп кетті. Қоғамды алаңдатып отырған бұл мәселеге  Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ерекше назар аударып, балалар мен жасөспірімдердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша кешенді жоспар әзірлеу қажеттігін тапсырған, деп хабарлайды Altaynews.kz тілшісі.

Мамандардың пікірінше, балалардың өмір қауіпсіздігі мәселесінде отбасылық құндылықтар, үй ішіндегі атмосфера, ата-анасы мен айналасының жақсы қарым-қатынасы өте маңызды рөл атқарады. Көп жағдайда балалар өзін ешкімге қажетсіз санаған кезде осындай әрекеттерге қадам басатын көрінеді.

ШҚО полиция департаментінің мәліметінше, соңғы жеті жылда жасөспірімдер арасындағы суицид динамикасы төмендеді, бірақ 2023 жылы күрт өсу байқалды. Былтыр барлығы 37 суицид оқиғасы тіркелген, олардың жетеуі қайғылы аяқталыпты. Көп жағдайда балалар мен жасөспірімдер жіптен кетіп жатады. Сол сияқты тамырын кесу, улану, биіктен секіру дерегі көп. Статистика көрсеткендей, өз-өзіне қол жұмсағандардың дені қыздар 57,1% (4 факт).

Былтыр тіркелген жағдайлардың ішінде ең көп суицид Өскеменде (16 факт) тіркеліпті. Сондай-ақ, бұл тізімге Риддер (9 дерек), Күршім (4 дерек) мен Шемонаиха аудандары (3) кірген. Өз-өзіне қол жұмсайтын жасөспірімдердің орташа жасы – 15-17 жас аралығы.

«Суицидтің алдын алудың бірыңғай тәсілдері: проблемалар мен шешу жолдары» тақырыбындағы кеңейтілген кеңеске қатысқан ШҚО әкімі Ермек Көшербаев суицидтің алдын алудағы психологтардың рөліне тоқталды. Аймақ басшысының пікірінше, көп жағдайда балалар, баланы қойып ересектердің өзі психолог пен психиатрды ажырата алмай жатады. Психологқа баруға, көмегіне жүгінуге, ішкі сырымен бөлісуге жасқанады. Осы орайда, психологтар баламен ғана емес, ата-анамен де жұмыс жүргізуі керек. Мектептерде түрлі жағдайлар болып жатады, бұған тек мұғалімдерді кінәлау дұрыс емес. Өйткені, мұғалім баламен белгілі бір уақытты ғана бірге өткізеді. Бұл ретте, балақайлармен тәулік бойы жұмыс істейтін мекемелердің тәжірибесін негізге алған абзал.

Сонымен қатар аймақ басшысы ұрпақ тәрбиесі жалпыға ортақ міндет екенін, оны тек ата-ана мен мектепке жүктеп қоймау қажеттігін атап өтті. Сондықтан аудан-қала әкімдерінің орынбасарларына бұл мәселеге асқан жауапкершілікпен қарауды тапсырды.

Облыстық денсаулық сақтау басқармасының мәліметіне сәйкес, қазір «Жасөспірімдер арасында суицид қаупін ерте анықтау» тақырыбында мектеп психологтары мен мектептің медицина қызметкерлерін оқыту бойынша республикалық ғылыми білім беру мекемелерінің бейінді мамандарымен келісім жүргізіліп жатыр.

Кеңес шеңберінде жоғары оқу орындары және колледж студенттері жиалғандарды кибербуллингтің алдын алуға, қалаусыз контенттен қорғауға, кәмелетке толмағандардың интернет-қауіпсіздігіне бағытталған «Nortrom» және «Желілік сақтаушы» авторлық қосымшаларымен таныстырды.

Кеңес қорытындысы бойынша суицидтің алдын алуға бағытталған іс-шараларының кешенін әзірлеу туралы шешім қабылданды. Оның ішіне жалпы білім беретін мекемелерде кәмелетке толмағандармен және олардың ата-аналарымен жеке жұмысты күшейту, жасөспірімдерге өмірлік қиындықтарды жеңуге жәрдемдесетін және оларды жасампаз даму жолына бағыттайтын әлеуметтік және психологиялық көмек қызметтері мен Сенім телефондары институтын нығайту сияқты бағыттар бар.