KZ
Өскемен
-14°
небольшой снег жел 1 м/с, Ю
514.31 603.03 6.4

Бейінді мектеп: кәсіби бағдардың алғашқы баспалдағы

21.10.2025, 10:45 250 Айна Бакимбаева

Өскемен қалалық білім бөліміне қарасты Бейінді мектеп қазіргі заман талабына сай, оқушыларға кәсіби бағдар беретін еліміздегі бірегей, республикадағы жалғыз білім ошағы. Мұнда оқушылар 10–11-сыныптан бастап өз кәсіби бағытын айқындап, таңдаған мамандығына бейімделу бойынша кешенді дайындықтан өтеді, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі.

2020 жылы құрылған білім ошағынан жыл сайын жүзге тарта түлек үлкен өмірге жолдама алып шығады. Білім ордасының басты мақсаты — балаға тек ақпарат беріп қана қоймай, өмірге бағыт көрсету. Ал өмірге бағыт — кәсіби бағдардан басталады.

Мектеп директоры Бейбіт Искаковтың айтуынша, бұл оқу орнының басты ерекшелігі – оқушыны жоғары оқу орнына не колледжге емес, өмірге дайындайды.

— Біздің мақсат – баланы болашақ мамандығына ерте бағыттау. Егер адам ерте жастан не істей алатынын және қалай істейтінін білсе, ол тез есейеді, өз жолын дұрыс таңдайды. Сондықтан біздің түлектердің 90–95 пайызы мектеп бітіру кезінде қай бағытта жүретінін нақты біледі, – дейді Бейбіт Абаканұлы.

Басшының сөзіне қарағанда, түлектердің кейбіреуі мамандығын тереңірек меңгеру мақсатында кейін жоғары оқу орнын таңдауы мүмкін немесе колледжге барады. Бірден өз ісін бастап кететіндер де кездеседі. Бозбалалардың тең жартысы әскерге барып, әскери борыштарын өтеуді қалайды. «Біз нағыз ер-азамат болуымыз керек», – деп санайды екен олар.

— Бізде көпбейінді колледждер де бар. Олардан біздің айырмашылығымыз неде? Оған барған оқушылар болашақ мамандығын айқын таңдап, осыны оқимын деп барады. Колледжде оған сол бағытта білім беріп, дағдыларды үйретеді. Ал біздің мақсатымыз – мектеп қабырғасынан өмірлік мамандығын дұрыс таңдауға бағыт-бағдар беру, – деп түсіндірді директор.

Мектеп миссиясы – өмірге бейім тұлға қалыптастыру

Қазір көптеген оқу орны өздерін «профильді» деп атайды, бірақ олардың көпшілігінде «профиль» тек пәнді тереңдете оқытумен шектеледі. Мысалы, гуманитарлық бағытта білім беретін гимназиялар, техникалық пәндерді тереңдете оқытатын лицейлер бар. Ал бұл Бейінді мектептің өзгешелігі – оқушыға нақты өмірлік және кәсіби бағыт беруінде. Мұнда әр оқушы болашақ мамандығын мектеп қабырғасынан бастап меңгереді.

— Мектеп үш негізгі бағыт бойынша білім береді: IT, медицина және педагогика. Осы бағыттарды тереңдете қамтимыз. Бүгін өмірдің қай саласын алмасақ та, IT мамандарына сұраныс өте жоғары: инженерлік бағыттан бастап, информатика пәнінің мұғаліміне дейін. Ал медицина – мәңгілік құндылық, бұл салада да әртүрлі бағыттар көп. Педагогика – адаммен жұмыс істеудің іргетасы. Егер бала педагог болуды таңдамаса да, ол ертең ата-ана болады. Сондықтан бұл бағыттар – өмірлік қажеттілік, – дейді Бейбіт Абаканұлы.

Әр бағытта университет деңгейіндегі тәжірибелі мамандар – профессорлар, ғылым докторлары сабақ береді. Олар Сәрсен Аманжолов атындағы ШҚУ, Дәулет Серікбаев атындағы ШҚТУ және КАСУ университеттерінен шақырылған.

Мәселен, IT бағытын Өскемен IT hub орталығының директоры жүргізеді. Ал медицина мен педагогика пәндерінде студенттер нақты тәжірибелік білім алады: алғашқы медициналық көмек, коммуникация, балалармен жұмыс істеу дағдыларына дейін үйренеді.

Мектепте білім беру тек теориямен шектелмейді. Мұнда әр оқушы бір мезгілде өзі таңдаған бағыттан басқа бірнеше кәсіпті меңгеріп шығады: жиһаз құрастыру, ағаш өңдеу, шаштараз ісі, тігін, қолөнер, аспаздық, фотостудия, тіпті автослесарьлық дағдыларды үйренеді.

— Адам тек мимен ғана емес, қолымен де жұмыс істей алуы керек. Егер адам бір нәрсе істей білсе – тіпті қарапайым тамақ пісіріп үйренсе, не ағаш жонып, бұранданы бұрай алса – ол өзіне сенімді жүреді. «Мен осыны істей аламын, қолымнан келеді» деген сенім – адамның өзіне деген мақтанышын оятады. Ал бұл – нағыз білімнің бастауы, – дейді тәжірибелі басшы.

Қыздар да, жігіттер де екі жыл қатарынан көлік жүргізуді үйренеді. Мектепті бітіргенде қолдарына арнайы курсты тәмамдағандары туралы куәлік алып шығады.

— Бұл дегеніміз қазіргі қаптап кеткен үш айлық, алты айлық көлік басқару курстары емес. Екі жыл қатарынан көліктің құрылысынан бастап, оның механизмімен танысады, жол жүру ережелерін жаттап, емтихан тапсырады. Мектептің базасында өз автодромымыз бар. Сол жерде көлік басқарудың қыр-сырын бүге-шегесіне дейін үйреніп, жаттығады. Мектептен түлеп шыққанда бірден ХҚКО-ға барып, жүргізуші куәлігін ала алады, – дейді директор.

Оқушы – серіктес

Бұл мектептің философиясы ерекше: мұнда оқушыны бала деп емес, тең дәрежелі әріптес ретінде қабылдайды. Қатардағы мектептердегі «Асанжан, ананы әкеле қойшы», «Қанат, сөйте қойшы» дейтін, жасөспірімдерді есейтпей, мәңгілік бала қалпында сақтайтын диалогтарды бұл жерде естімейсіз.

Бейбіт Абаканұлының пікірінше, жоғары сынып оқушылары ересек адамдар, өз шешімдерін өздері қабылдай білуі керек. Сол үшін оларға сенім артылады. Нәтижесінде олар өз мойнына жауапкершілік алған тұлға болып қалыптасады.

Тәрбиеге осындай көзқарас өз нәтижесін беруде. Көптеген оқушылар басқа мектептерден осы оқу орнына қайта оралады, себебі олардың менталитеті өзгерген, мұнда оларға «ересек адам» ретінде қарайды, соны олар бағалап үлгерген.

«Темірдің тілін» тапқан оқушылар

Автослесарлық кабинет оқушылар үшін жай сынып кабинеті емес, нағыз шеберхана. Мұнда жасөспірімдер көліктің құрылысын, ішкі жүйелерін терең зерттейді, қозғалтқыштарды бөлшектеп, қайта жинайды. Әр сабақ – жаңа тәжірибе, жаңа білім, жаңа дағды.

— Менің автослесарлық іс тобыма он оқушы қатысады, олардың ішінде бір қыз бала да бар. Ол да көлік құрылымына қызығып, жігіттермен қатар үйреніп жүр. Балалар автокөліктің құрылысымен танысып, құрал-саймандарды пайдалана білуді үйренеді. Бастапқыда кейбіреулері тіпті кілтті қалай ұстауды білмейтін еді. Ал қазір өз қолдарымен бұрап, жинап, бөлшектеп жұмыс істеп жүр. Бір қозғалтқышты толық бөлшектеп, қайта жинады, енді екіншісіне кірісіп кетті, – дейді мектептің әдіскері Александр Нех.

Осылайша олар нақты тәжірибе арқылы қай бөлшек қайда орналасқанын, әр құралдың қалай қолданылатынын меңгереді. Яғни, балалар мұнда қол еңбегін үйреніп, нақты дағдыларды қалыптастырады.

— Екі жыл ішінде автослесарь мамандығының қыр-сырын жақсы меңгеріп келемін. Қазірдің өзінде көліктегі ақауды анықтап, жөндеу жұмыстарын өз бетімше орындай аламын. Әрине, кәсіби диагностикалық құралдармен жұмыс істеуді әлі толық үйренген жоқпын, бірақ көзбен шолып, себепті таба аламын. Бұрын үйде ұсақ-түйек нәрселерді жөндеуге жүрексінетінмін, ал қазір кран болсын, басқа тұрмыстық зат болсын — бәрін өз қолыммен істеймін. Бұл да осы мектептің, ұстаздардың еңбегі, – деп бөлісті бізбен 11-сынып оқушысы Владимир Пенягин.

Ал мамандық таңдауға келсек, ол өз таңдауын әлдеқашан жасапты.

— Әкем өмір бойы автослесарь болып еңбек етіп келе жатқан адам. Ол кісі менің ұстазым да, үлгі тұтар тұлғам да. Үйде біз көлік жөндеу жайлы жиі сөйлесеміз, бірге істейміз. Мектептен кейін мен де әкемнің жолын қуып, кәсіби автомеханик болғым келеді. Себебі бұл – сұранысқа ие, ең бастысы, өзім жақсы көретін іс. Көлік – мен үшін жай техника емес, ол қозғалыстың, дамудың, тоқтаусыз өмірдің символы сияқты, – дейді Владимир.

Медицина бағытын таңдағанымен Александр Шуляков та оған қосымша автослесарь дағдыларын үйреніп жүр.

— Мен қазірден көліктің құрылымдарын, бөлшектерін танимын, оларды бұзып, қайта құрып үйрендік. Бұл дағдылардың келешекте маған пайдасы тиетініне сенімдімін. Өйткені өз көлігіңді өзің жөндеп алу, не тұрмыста сантехниканы жөндей білу деген жақсы ғой, – дейді Александр.

Бейінді мектептің 11-сынып оқушысы Рамина Талғатова болашақ мамандығын ерте таңдағандардың бірі. Педагогикалық бағытты таңдаған ол аспаздық істі де ұнатады, көлік жүргізуді үйренген бесаспап.

— Аспаздық сабағында мен көп тамақ істеп үйрендім. Қолымнан нан жаю да келеді, торт та пісіре аламын. Өзімнің туған күнімде де тортты өз қолыммен әзірледім, – дейді Рамина күлімдеп. – Оныншы сыныптан бастап теорияны оқыдық, ал қаңтар айынан бастап көлік жүргізіп үйрене бастадық. Қазір машина тілін еркін меңгергенбіз.

Мектепті бітірген соң ол Аманжолов университетінде педагогика мамандығы бойынша оқуын жалғастырмақ.

Оқуға қабылдау және тәжірибе

Аталмыш оқу орнына қабылдау 9-сыныпты бітірген оқушылар арасында жүргізіледі. Үміткерлер кәсіби және психологиялық тесттен өтеді, әрі ата-аналармен жеке сұхбат ұйымдастырылады. Мақсат – әр баланың бейімін нақты анықтау.

Бүгінде мектепте тоқсанға жуық оқушы білім алады. Бір әттеген-айы – биыл қазақ тілінде оқытатын сыныпқа бар болғаны алты-ақ бала құжат тапсырыпты. Олардың барлығы да педагогикалық бағытты таңдаған.

Бейінді мектеп – Назарбаев академиясы мен Оқу-ағарту министрлігінің бірлескен жобасы. Бұл – жаңа үлгідегі «жоғары мектеп» форматындағы алғашқы тәжірибе.

— Біз осы экспериментке қатысып отырмыз. Заңда мектептердің түрлері көп. Бірақ «жоғары мектеп» форматын алуға ешкім батыл кіріспеген. Біз бірінші болып қолға алдық. Себебі сендік: бұл формат – болашақтың бағыты, – дейді Бейбіт Абаканұлы.

Бүгінде қоғамға тек оқыған емес, іске шебер, қолы алтын нағыз мамандар қажет. Ал мұндай тұлғаларды қалыптастыру – дәл осындай мектептердің қолында. Бұл – білімнің жаңа философиясы, мектептің жаңа бейнесі және болашақтың кілті.

— Балалар қазақ және орыс тілдерінде оқиды. Олар қазір республикалық деңгейдегі Junior Skills чемпионатына дайындалып, жақсы нәтижелерге жетуге талпынып жатыр, – деп атап өтті директордың бейінді оқу саласы бойынша орынбасары Әсел Мұқашева.


Біздің Instagram парақшамызға жазылыңыз

Жаңалықтарды ең бірінші болып оқыңыз

жазылу