25 мамырдың түнінде әлем жұртшылығының назары аспанға ауды. Себебі адамдар ғарышқа бет алған бейтаныс байланыс серігін байқады. Оның ішінде қазақстандықтар, тіпті өскемендіктер де бар. Желі қолданушылары қызу талқыға да салды.  Илон Масктің әлемді интернетпен қамтамасыз етуге арналған жобасы дегеніміз не өзі? Бұл туралы Tengrinews.kz толықтай хабарлаған екен.

Адамдар аспаннан нені көрді?

Әлем жұрты тамашалаған көрініс – SpaceX компаниясының ғаламшар жерсеріктері. Компания Starlink жобасы аясында бүкіләлемдік қолжетімді ғаламторды жасамақшы. Яғни бұл жоба жер маңайына 12 мыңға жуық байланыс серігін шығару арқылы жүзеге аспақ. Hi-news сайтының мәліметінше, алғашқы ұшыру жұмыстары мамыр айының басында іске асуы керек еді. Бірақ бұл миссия екі рет шегерілген. Оған себеп климаттық жағдай мен техниканы толықтай қарап шығу керек еді. Сөйтіп 24 мамырда Нұр-Сұлтан уақытымен таңғы сағат 8.30-да бірнеше зымыран Канаверал мүйісінен ұшырылды. Зымырандарды ғарышқа шығару үшін Falcon 9 зымырантасығышы қолданылды. Оның ішінде 60 зымыран болды. Оның әрқайсы 227 келі тартады, ал жалпы салмағы 13,6 тонна. Сондай-ақ басқа салмақтарды есептегенде 18,5 тонна әуеге көтерілген. Қазіргі уақытта бұл зымырантасығышға рекордтық салмақ болып саналады. Мінекей, жер бетінен адамдар осы ғаламшар жерсеріктерін байқаған.

Осы орайда айта кетейік, Өскемен тұрғыны Қуаныш Ахмадиев осы бір тарихи сәтті қалт жібермей, смартфонына жазып алған екен. Бейнежазба әлеуметтік желіде тарады .

Зымырантасығыш байланыс серігін 440 шақырым биіктікке көтерген. Бірақ олар тек 550 шақырым биіктікте жұмыс істейді. Ол биікке жету үшін байланыс серіктері өз қозғалтқыштарын пайдаланады. Қазіргі таңда ұшырылған аппараттардың атқаратын функционалы жұтаң. Олар ғарышта қозғалып және жермен байланыс жасай алады, бірақ бір-бірімен байланыста бола алмайды. Оны алдағы уақытта ұшырылатын байланыс серіктері жасауы мүмкін. Алдағы 12 айда SpaceX компаниясы жер маңайындағы орбитаға тағы да мыңдаған байланыс серіктерін ұшырмақ екен. Компания басшысы Илон Маск осыдан кейін Starlink жүйесін іске қосуға болатынын мәлімдеді. Аталған байланыс серіктері ұшырылғаннан кейін алыс шеттерде орналасқан ауылдарда, кеме, ұшақ секілді көлік құралдарына ғаламторға қосылуға мүмкіндік болады дейді Маск. Бұл жобаға компания өкілдерінің сөзінше, бірнеше миллиард доллар жұмсалған.

Starlink қашан іске қосылады?

Илон Маск ғаламтор жерсерігінің 2020 жылы іске қосылатынын айтты. Ғаламтордың жұмыс істеуі үшін барлық байланыс серіктерін іске қосудың қажеті жоқ екен. "Starlink мың ғаламтор жерсерігі арқылы жылжып бара жатқан ұшақ және кемелерді ғаламтормен қамтамасыз ете алады. Соңғы болған жағдайларға байланысты мыңдаған байланыс серігін ұшыруды қиындатуы мүмкін, бірақ он екі айдың ішінде соның барлығын ұшыру мақсаты тұр", - дейді ол.

Starlink интернетінің жылдамдығы қандай болады?

SpaceX жер маңайындағы орбитаға 2027 жылға дейін байланыс зымырандарын жібереді. Қазіргі уақытта әртүрлі ғаламшар агенттіктерінен 2 мың ғаламшар серіктері ұшып жүр. Егер Илон Масктың айтқаны келер болса, онда ол ғарыш өз зымырандарымен орбитаны толтырады. Business Insider басылымының мәлімдесі бойынша, Starlink байланыс серігінің ғаламтор жылдамдығының жерге жеткізу қабілет - 1 терабит. Бұл дегеніміз 4K видеоны бір уақытта мыңдаған адам көре алады.

Ал бұл жүйенің жұмысына тоқталар болсақ, Starlink жер бетіндегі станциялар арқылы хабарлама жібереді. Ал жердегі станциялар радиотолқындар арқылы оның бетіндегі аппаратқа ақпарат жібереді. Бұл аппараттар ғарыштағы серіктерге керекті ақпаратты жібереді. Ал Starlink ғаламшар жерсеріктері жер бетіндегі станцияларға радиотолқын арқылы кері ақпаратты қайтарады.   

Ғалымдар не дейді?

Лондон университеттік колледжінің профессоры Марк Хэдли мұндай ауқымды технологиялық байланыс жүйесі қалай жұмыс істейтініне таңданысын білдірген. Ол мыңдаған ғаламтор жерсеріктерін жалпы интернет жүйесіне қалайша қосылады деген сұраққа жауап іздеген. "Сондай-ақ бұл байланыс серіктері бір-бірімен соқтығыспауы керек. Бұл жүйені іске асыру барысында проблемалар көп болуы мүмкін. Себебі SpaceX болуы мүмкін сияқты мәселелерге тіреліп тұр. Олар іске асырайын деп жатқан технолгия бізге таныс. Бірақ оны ғарышта іске асыру қиындық тудырады. Мысалы ғаламшар серіктері қолданайын деп жатқан лазер ғарышта бұрын қолданылмаған. Меніңше, мұның барлығын іске асыруға болады, бірақ оған көп уақыт қажет", - дейді профессор.  Айта кетейік, Илон Маск SpaceX компаниясынан бөлек, Samsung, Boeing сынды компанияларда ғарышқа интернет серіктерін жіберіп жатыр. Оның себебі 2020 жылы жоғары жылдамдықтағы ғаламтор сұранысқа ие болады. Жалпы ендігі жылы 20 миллиард құрылғы ғаламторға қосылады деген болжам бар.