Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің кезекті отырысында өңірдің әлеуметтік дамуындағы аса маңызды бағыттардың бірі – дене шынықтыру және спорт саласында атқарылған жұмыстардың қорытындылары мен алдағы Қысқы Олимпиада ойындарына дайындық барысы қаралды, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі.

Бүгінде Шығыс Қазақстан облысында тұрғындардың спортпен еркін айналысуына мүмкіндік беретін 1 658 спорт нысаны жұмыс істеп тұр. Бұл көрсеткіш өңірде бұқаралық спортты дамытуға, әсіресе, ауылдық елді мекендерде салауатты өмір салтын қалыптастыруға бағытталған кешенді саясаттың нәтижесін айқын көрсетеді. Спорт нысандары тек кәсіби спортшыларға ғана емес, балалар мен жасөспірімдерге, қарапайым тұрғындарға да қолжетімді болып отыр.

Сонымен қатар өңірде спорт инфрақұрылымын кеңейту және жаңғырту бағытындағы жұмыстар қарқынды жүргізілуде. Жалпы құны 6 104,941 млн теңгені құрайтын 8 спорт нысаны бүгінде әртүрлі құрылыс кезеңдерінде тұр. Атап айтқанда, Катонқарағай ауылында, Үлкен Нарын, Бозанбай, Марқакөл, Ақжар және Күршім ауылдарында алты дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысы жүріп жатыр. Бұл нысандар пайдалануға берілген кезде шалғай ауыл тұрғындары үшін спортпен жүйелі түрде айналысуға кең мүмкіндік ашылады. Бұдан бөлек, Айнабұлақ ауылында заманауи спорттық модуль, ал Өскемен қаласында ипподром құрылысы жалғасуда. Аталған жобалар өңірдегі спорттың әртүрлі бағыттарын дамытуға серпін береді.

Ал қазан айында Ұлан ауданының Таврия ауылында құны 499,6 млн теңге болатын заманауи дене шынықтыру-сауықтыру кешені іске қосылды. Бұл кешен ауыл тұрғындары үшін тек спортпен шұғылданатын орын ғана емес, салауатты өмір салтын насихаттайтын қоғамдық орталыққа айналмақ.

Атқарылған жұмыстардың нақты нәтижесі де бар. 2025 жылдың қорытындысы бойынша Шығыс Қазақстан облысында халықтың спорттық инфрақұрылыммен қамтылу деңгейі 1000 адамға шаққанда 52,4 пайызды құрады. Бұл – соңғы жылдардағы тұрақты өсімнің көрсеткіші. Қазіргі таңда өңірде дене шынықтыру және спортпен жүйелі түрде айналысатын тұрғындар саны 313 961 адамға жетіп отыр. Бұл облыс халқының 45 пайызы деген сөз.

Әсіресе, ауылдық жерлердегі көрсеткіш көңіл қуантады. Ауылдарда спортпен тұрақты айналысатындар саны 109 248 адамды құрайды. Олардың ішінде 231 651 бала мен жасөспірімнің спортқа тартылуы – болашақта өңір спортының әлеуетін арттыратын маңызды фактор. Баланың спортқа ерте жастан бейімделуі – оның денсаулығының ғана емес, тәртібі мен өмірлік ұстанымдарының қалыптасуына да оң әсер ететіні белгілі.

Жалпы, Шығыс Қазақстанда спорт саласында жүргізіліп жатқан бұл жүйелі жұмыстар өңірдің Қысқы Олимпиада ойындарына дайындық әлеуетін күшейтіп қана қоймай, бұқаралық спортты дамытуға, халық денсаулығын нығайтуға және жас ұрпақты жеңіске жетелейтін рухта тәрбиелеуге бағытталған. Спортқа салынған әрбір инвестиция – елдің ертеңіне салынған сенімді қадам екені анық.

Қолжетімді спорт – тең мүмкіндік пен ортақ қуат

Қазіргі қоғамда спорт тек жарыс пен рекордтар алаңы ғана емес, ол – әлеуметтік теңдіктің, инклюзияның және адам мүмкіндіктеріне деген сенімнің айқын көрінісі. Шығыс Қазақстан облысында ерекше қажеттіліктері бар азаматтардың дене шынықтыру және спортпен жүйелі түрде айналысуына айрықша көңіл бөлініп келеді. Бүгінгі таңда өңірде 4 278 адам тұрақты түрде спортпен шұғылданады. Бұл – шектеулі мүмкіндіктері бар 28 244 адамның 15,1 пайызы, яғни инклюзивті спортты дамыту бағытындағы нақты әрі маңызды қадамдардың нәтижесі.

Көктем мезгілінде жас спортшылардың басын қосқан жарқын бәсекелердің бірі – 20–24 наурыз аралығында Өскемен қаласында өткен «Алтын шайба» облыстық балалар хоккей турнирі болды. 2012–2013 жылы туған мектеп оқушылары арасында өткен бұл турнирге өңірдің қалалары мен аудандарынан 10 команда қатысып, жалпы 200-ге жуық жас спортшы мұз айдынында өз шеберліктерін сынады. Жарыс жас хоккейшілер үшін тәжірибе алаңы ғана емес, жеңіске деген жігерді, командалық рухты қалыптастыратын маңызды мектепке айналды.

Ал 2025 жылғы 10 сәуір мен 16 мамыр аралығында өткен мемлекеттік қызметшілердің XVIII облыстық Спартакиадасы өңірдегі спорттық өмірдің тағы бір маңызды белесіне айналды. Қалалар мен аудандар, облыстық басқармалар мен аумақтық департаменттер арасындағы бұл ауқымды жарыс волейбол, шағын футбол, жүзу, садақ ату және шахмат сынды 5 спорт түрі бойынша өтті. Спартакиадаға қалалық және аудандық әкімдіктерден 13 команда, облыстық басқармалар мен департаменттерден 14 команда қатысып, қатысушылар саны 900-ден асты. Бұл жарыстар мемлекеттік қызметшілер арасында салауатты өмір салтын насихаттауға және ұжымдық ынтымақты нығайтуға бағытталды.

Жалпы, Шығыс Қазақстан облысында спортты дамытуға бағытталған бұл жұмыстар қоғамдағы әрбір азаматқа, оның ішінде ерекше қажеттіліктері бар жандарға тең мүмкіндік беруге негізделген. Қолжетімді спорт инфрақұрылымы, тегін секциялар мен бұқаралық жарыстар – барлығы да өңір тұрғындарының денсаулығын нығайтып, бірлік пен белсенді өмір салтын қалыптастыруға қызмет етуде. Спорт – баршаға ортақ құндылық екенін дәлелдейтін бұл бастамалар өңірдің әлеуметтік дамуына тың серпін беріп отыр.

Дәстүр мен дамуды тоғыстырған бұқаралық спорт кеңістігі

Шығыс Қазақстанда соңғы жылдары бұқаралық спорттың тынысы кеңейіп, халықты дене шынықтырумен жүйелі түрде айналысуға тарту бағытындағы жұмыстар жаңа серпін алды. Соның айқын көрінісі – өткен жылдан бастап қайта жандана бастаған халық спорты ойындары.

Бұқаралық спорттың тағы бір маңызды бағыты – спорт ардагерлерін белсенді өмір салтына тарту. Тамыз айының соңында өңір көлемінде спорт ардагерлері арасындағы облыстық Спартакиада ұйымдастырылып, оған 13 қала мен ауданнан 370 адам қатысты. Волейбол, шағын футбол, үстел теннисі, жеңіл атлетика, шашки, шахмат, тоғызқұмалақ, арқан тартыс және гир спорты сияқты 9 спорт түрі қамтылды. Бұл дода жас ерекшелігіне қарамастан, спорттың адамды сергек ұстап, рухын шыңдайтынын тағы бір мәрте дәлелдеді.

Қазан айында Өскемен қаласында ауылдық жерлердегі балаларға арналған «AUYL SPORT – 2025» облыстық турнирі өтті. Еркін күрес, волейбол, бокс, үстел теннисі, шахмат және баскетбол сияқты 6 спорт түрін қамтыған бұл жарысқа 500-ден астам бала қатысты. Турнир ауыл балалары үшін өз қабілетін көрсетуге, тәжірибе жинақтауға және үлкен спортқа алғашқы қадам жасауға жол ашты. Мұндай жарыстар ауыл спортының әлеуетін арттырып, жасөспірімдердің болашаққа деген сенімін күшейтеді.

Қазан айының басында Ұлан ауданының Бозанбай ауылында өткен «Шығыс Салбурыны» халықаралық фестивалі өңірдің спорттық және мәдени өміріндегі айтулы оқиғалардың бірі болды. Құсбегілік өнерге арналған бұл фестивальге Моңғолия, Қырғызстан, Ресей Федерациясы, Венгрия, Қытай Халық Республикасы, Испания және Қазақстан командалары қатысып, бүркіт, қаршыға, ителгімен өнер көрсетті. Фестиваль ұлттық спорттың халықаралық деңгейде танылуына, қазақтың аңшылық дәстүрін әлемге танытуға зор үлес қосты.

Өңір кәсіпорындары мен ұйымдарының еңбек ұжымдары арасында облыстық Спартакиаданың бұқаралық спортты дамытуға қосып жатқан үлесін ерекше атап өткен жөн. Волейбол, шахмат, тоғызқұмалақ, жүзу, арқан тартыс, армрестлинг және үстел теннисі қамтылған бұл жарыстарға 200-ге жуық адам қатысты. Сонымен қатар, құқық қорғау органдары мен күштік құрылымдар арасында да арнайы спартакиада ұйымдастырылып, түрлі сала өкілдерінің спорт арқылы бірлігін нығайтты. Мұндай жарыстар ұжымдық рухты арттырып, қызметкерлердің денсаулығын нығайтуға ықпал етеді.

Бүгінде Дене шынықтыру және спорт басқармасының қарамағында 38 спорт мекемесі жұмыс істейді. Олардың қатарында жоғары спорт шеберлігі мектептері, олимпиадалық резервтің мектеп-интернат-колледждері, резерв даярлау орталығы, балалар мен жасөспірімдер спорт мектептері, спортты дамыту орталығы, мүгедектігі бар адамдарға арналған спорт клубы және дәрігерлік диспансер бар.

Аталған мекемелерде 800-ден астам жаттықтырушының жетекшілігімен 18,9 мыңға жуық спортшы тұрақты түрде жаттығады. Бүгінде өңірде барлығы 60 спорт түрі дамытылып келеді. Оның ішінде қысқы және жазғы олимпиадалық спорт түрлері, ұлттық спорттар мен олимпиадалық емес бағыттар кеңінен қамтылған. Бұл әрбір тұрғынның қызығушылығына сай спорт түрін таңдап, дене шынықтырумен айналысуына мүмкіндік береді.

Жүзеге асырылып жатқан барлық жобалар мен іс-шаралар бұқаралық спортты дамытуға, ұлттық құндылықтарды дәріптеуге, халықтың денсаулығын нығайтуға және қоғамды белсенді өмір салтына жұмылдыруға бағытталған. 

Оның айқын нәтижесі – бүгінде Шығыс Қазақстан облысынан ұлттық құрама командада өнер көрсетіп жүрген 775 спортшы. Оның ішінде негізгі құрам – 268, жастар құрамы – 162, жасөспірімдер құрамы – 345 спортшы. 

Шығыс Қазақстан облысында дене шынықтыру және спорт саласында атқарылып жатқан кешенді жұмыстар өңірдің әлеуметтік дамуына нақты серпін беріп отыр. Қолжетімді инфрақұрылым, тегін спорт секциялары, инклюзивті бастамалар мен ауқымды бұқаралық жарыстар тұрғындардың спортқа деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, салауатты өмір салтын қалыптастырудың берік негізін қалады. Балалар мен жастардың спортқа кеңінен тартылуы, ұлттық спорт түрлерінің жаңғыруы және кәсіби спортты қолдаудың жүйелі жолға қойылуы өңірдің Қысқы Олимпиада ойындарына дайындығын күшейте түсуде. Спортты дамытуға бағытталған бұл саясат – халық денсаулығын нығайтудың, бірлікті бекемдеудің және болашақ чемпиондарды тәрбиелеудің сенімді кепілі.

Артем Жигулин