Қазақстанда ғылым мен өнеркәсіптің интеграциясы, қолданбалы ғылыми зерттеулердің қаржыландыруы мемлекет тарапынан ерекше қолдау тауып отыр. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2023 жылғы Жолдауында ғылым мен өндірісті біріктіру, ғылымды коммерцияландыру, және инновациялық технологияларды ұлттық экономикаға енгізу туралы тапсырмаларын нақты көрсетті.

Осыған орай, 2024 жылы Шығыс Қазақстан техникалық университетінде (ШҚТУ) іске асырылған қолданбалы ғылыми зерттеулер мен жобалар – осы бағыттағы маңызды қадамдардың бірі, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі.

Қолданбалы ғылыми зерттеулер – тек ғылыми теориялармен шектелмей, оларды нақты өндірістік процестерге енгізу, жаңа технологиялар мен әдістемелерді жасауды қамтитын зерттеулер. Бұл зерттеулер экономиканың әртүрлі салаларында, әсіресе тау-кен металлургиясы, құрылыс, ауыл шаруашылығы, экология және денсаулық сақтау салаларында үлкен маңызға ие.

Қазақстанда қолданбалы ғылыми зерттеулерді қаржыландыру мақсатында түрлі бағдарламалар мен жобалар іске асырылуда. 2024 жылы ШҚТУ базасында 11 қолданбалы ғылыми жоба жүзеге асырылды. Бұл жобалар Қазақстанның индустриялық және экологиялық мәселелерін шешуге бағытталған, сондай-ақ, елдің ғылыми және өндірістік әлеуетін арттыруға мүмкіндік береді.

2024 жылы жүзеге асқан 11 қолданбалы ғылыми жоба бағдарламалық-мақсатты қаржыландыру (БМҚ) арқылы жүзеге асырылды. Олардың әрқайсысы белгілі бір саланың қажеттіліктеріне сай әзірленген және олар өндіріс процесін оңтайландыру мен инновациялық шешімдерді енгізуді көздейді. Мысалы, келесі жобалар ерекше назар аударуға тұрарлық: Шығыс Қазақстан облысының тау-кен металлургия саласында тұрақты даму үшін ғылыми негізделген жаңа технологияларды әзірлеу, Шығыс Қазақстан облысында лавиналық белсенділікті зерттеу және мониторинг жүйелерін жасау, Ауылшаруашылық техникаларының бөлшектерін күшейту және қалпына келтіру үшін дыбыстық доғалық металлизация технологиясын әзірлеу, Жаңа буын медициналық импланттарын әзірлеу үшін инновациялық технологиялар мен жаңа материалдарды дамыту.

Бұл жобалардың барлығы өздерінің бағыттарында жоғары деңгейде ғылыми зерттеулерді жүргізіп, елдің индустриясын жаңғыртуға, жаңа өндірістік технологияларды енгізуге бағытталған. Сонымен қатар, осы жобалар арқылы ғылыми зерттеулердің нәтижелерін өнеркәсіптік өндірістерде қолдану, оның тиімділігін арттыру және жаңа нарықтарға шығу мүмкіндігі пайда болады.

2024 жылы қолданбалы ғылыми зерттеулердің ішінде гранттық қаржыландыру да маңызды орын алды. Барлығы 20 гранттық қаржыландыру жобасы жүзеге асырылды, олардың ішінде 3 жоба жастардың ғылыми зерттеулерін қолдауға бағытталған. Жастардың ғылыми жобаларына арналған «Жас ғалым» бағдарламасы аясында 17 жоба қаржыландырылды. Бұл бағдарламалар жастардың ғылыми зерттеулерге қосқан үлесін арттыру, олардың инновациялық идеяларын жүзеге асыру үшін өте маңызды.

Шығыс Қазақстан облысы Қазақстанның тау-кен металлургиясы саласында стратегиялық маңызды өңір болып табылады. Бұл салада ғылыми зерттеулердің нәтижелері өнеркәсіптің тиімділігін арттыруға, жаңа технологияларды енгізуге және экологиялық мәселелерді шешуге бағытталуы тиіс. 2024 жылы «Қазцинк» компаниясымен бірлесіп, «Шығыс Қазақстандағы ежелгі тас таңбаларды цифрландыру» тақырыбында ғылыми жоба жүзеге асырылды. Бұл жоба тек ғылыми зерттеу емес, сонымен қатар туристік саланың дамуында да маңызды рөл атқарады.

Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан ғылымының инновациялық әлеуетін арттыру, оны өндірістік салаға енгізу және коммерцияландыру бойынша нақты тапсырмалар берді. Мемлекет басшысы атап өткендей, ғылымды коммерцияландыру тек ғылыми зерттеулердің нәтижелерін өндіріске енгізу ғана емес, сонымен қатар еліміздің экономикасына жаңа серпін беру болып табылады. Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, ғылым мен өндірістің интеграциясы тек елдің ішкі нарығында ғана емес, халықаралық аренада да Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін арттырады.

Қазақстанның ғылыми-зерттеу ұйымдары мен кәсіпорындарының бірлескен жобалары мен бастамалары, оның ішінде Шығыс Қазақстандағы қолданбалы ғылыми зерттеулер, осы бағытта маңызды қадамдар болып табылады. Елде ғылымды коммерцияландырудың тиімді механизмдерін енгізу арқылы Қазақстан әлемдік ғылыми және технологиялық прогреске қосылуға мүмкіндігі бар.

Қолданбалы ғылыми зерттеулер тек ғылыми сала үшін ғана емес, сонымен қатар бүкіл елдің экономикасы үшін де маңызды. Олар өнеркәсіптік процестерді тиімдірек етуге, ресурстарды үнемдеуге, жаңа өндірістер ашуға және жаңа жұмыс орындарын құруға көмектеседі. Сонымен қатар, бұл жобалар еліміздің ғылыми әлеуетін көтеруге, жаңа технологияларды өндіріске енгізуге және әлемдік нарықтарға шығуға мүмкіндік береді.

Шығыс Қазақстандағы жобалар мен ғылыми зерттеулер аймақтық экономиканың дамуына айтарлықтай ықпал етуде. Тау-кен металлургиясы, құрылыс, ауыл шаруашылығы сияқты салалардағы жаңа технологиялар мен инновациялық шешімдер тек жергілікті емес, бүкіл елдің экономикасына оң әсерін тигізетін болады.

Қазақстанда қолданбалы ғылыми зерттеулерді қаржыландыру және ғылымды коммерцияландыру мәселелері стратегиялық маңызға ие. Шығыс Қазақстан облысында жүзеге асырылып жатқан ғылыми жобалар мен бастамалар елдің экономикасына жаңа серпін беріп, инновациялық технологияларды өндірістік салаға енгізудің маңызды қадамдарын көрсетеді. Қасым-Жомарт Тоқаевтың ғылымды коммерцияландыру туралы айтқандары осы бағыттағы жұмыстарды жеделдетуге, Қазақстанның ғылыми және өндірістік әлеуетін күшейтуге ықпал ететіні сөзсіз.