Келесі жылдың 1-қаңтарынан бастап қант диабеті әлеуметтік маңызы бар аурулар тізімінен алынып, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесіне енгізіледі. Бұл жаңалық соңғы күндері әлеуметтік желілерде көп талқыланып, пациенттер арасында түрлі алаңдаушылық туғызуда, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі.

Редакция тілшілері Шығыс Қазақстан облысының штаттан тыс Бас эндокринологы Бибинұр Сафиуллинамен кездесіп, қант диабетімен ауыратындар үшін не өзгеретінін білген еді. Облыстың бас эндокринологы қобалжуға ешқандай негіз жоқ екенін ашып айтты.

Оның айтуынша, қазір ел арасында тараған ақпараттың басым бөлігі — негізсіз үрей. Себебі мемлекет тарапынан сақтандырылатын 15 санат бар. Олардың қатарында балалар, зейнеткерлер, мүгедектер, жүкті әйелдер, студенттер сияқты әлеуметтік топтар түгел қамтылған. Бұл санаттар үшін қаржыландыру тоқтамайды.

Облыстағы ахуалға келер болсақ, 2025 жылдың 9 айының қорытындысы бойынша өңірде 29 685 пациент диспансерлік есепте тұр. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 5–6 пайызға өсім бар екенін көрсетеді. Бүгінгі таңда амбулаторлық дәрілік қамтамасыз ету бойынша барлық өтінімдер нақ осы диспансерлік есепте тұрған тұрғындар санына сәйкес берілген. Яғни, ешқандай пациент тізімнен шығарылған жоқ.

2026 жылдың 1-қаңтарынан бастап әлеуметтік осал топтарға жататын азаматтарды да жергілікті бюджет есебінен сақтандыру жоспарланған. Бұл — дәрілік қамтамасыз ету жүйесін күшейтетін оң өзгеріс.

Бас эндокринолог қазір Шығыс Қазақстан облысының барлық медициналық ұйымдарында түсіндіру жұмыстары жүріп жатқанын еске салды. Қант диабеті диагнозы бар әр пациентпен медбикелер мен дәрігерлер жеке сөйлесіп, олардың сақтандыру мәртебесін тексеруде. Сақтандырылмаған адамдарға сақтандырудың маңызы түсіндіріліп, телефон арқылы да хабарласып, ақпарат берілуде.

Осылайша, қант диабеті МӘМС жүйесіне ауысқанымен, мемлекет тарапынан тегін ем-дом мен дәрілік қамтамасыз ету жалғаса береді. Ең бастысы – әр азамат өз мәртебесін уақытылы анықтап, медициналық сақтандыру жүйесінде тіркелген болуы қажет.

Қандай дәрі-дәрмек тізімге кірмей қалды?

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру пакетіне қандай дәрі-дәрмек кірмей қалды немесе ауыстырылды деген мәселеге келсек, амбулаторлық дәрілік қамтамасыз ету тізіміне енгізілген өзгерістердің міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесіне көшуге еш қатысы жоқ екен. Бас эндокринологтың айтуынша, бұл – бұған дейін қабылданған бұйрықтың нәтижесі. Оның өзіндік себептері де бар екен.

«Тресибаның» басты артықшылықтары: әсер ету ұзақтығы 24 сағаттан асады, гипогликемия қаупін төмендетеді, І типтегі қант диабеті бар науқастарға және жиі гипогликемияға ұшырайтын пациенттерге өте қолайлы, жүкті әйелдер үшін қауіпсіз әрі тиімді. Яғни, алынып тасталған препараттардың орны денсаулыққа тиімділігі жоғары, жаңа буын инсулиндерімен толығымен қамтылып отыр.

Препараттар толық көлемде жеткізіліп отыр

Оның айтуынша, барлық тапсырыс берілген препараттар толық көлемде жеткізіліп отыр.

Сонымен қатар, дәрі-дәрмекпен бірге медициналық мақсаттағы бұйымдар мен өздігінен бақылауға арналған құралдар да жеткізіліп отыр. Емханалар өтінім берген көлемде глюкометрге арналған тест-жолақтар мен басқа да құралдар келеді. Жалпы, жеткізілім жүйесі тұрақты.

Пациенттер қашан стационарға жатқызылады?

Қазіргі таңда Шығыс Қазақстан облысында қант диабетін емдеу мен бақылау бірнеше деңгейде жүргізіледі.

Бас эндокринолог айтып өткендей, өңірде қант диабетімен ауыратын науқастарды қабылдайтын екі негізгі стационар бар. Біріншісі – облыстық мамандандырылған медициналық орталықта тоғыз эндокринологиялық төсек-орын қарастырылған. Екіншісі – «Семей медициналық университеті» КЕАҚ филиалының стационары, онда 15 төсек-орын эндокринологиялық бейінге бөлінген.

Амбулаториялық көмек барлық қала мен аудан орталықтарындағы МСАК ұйымдарында, сондай-ақ облыстық ауруханаға қарайтын диагностикалық орталықта көрсетіледі. Бұл күнделікті бақылау, кеңес беру, емді түзету, диспансерлік бақылау сияқтя міндеттерді қамтиды.

Хирургиялық көмек мәселесі. Қант диабетінің асқынуларының бір бөлігі хирургиялық араласуды талап етуі мүмкін. Мұндай жағдайда Өскемен қаласындағы хирургиялық бөлімшелері бар барлық ауруханалар көмек көрсете алады. Дегенмен, негізгі жүктеме облыстық мамандандырылған медициналық орталық пен Өскемен қалалық жедел жәрдем ауруханасына түседі. Жедел жағдаймен – диабеттік кома, күрт декомпенсация, аяқ-қолдағы ауыр асқынулармен түскендер басым жағдайда осы мекемелерге жеткізіледі. Ал жоспарлы ем іздегендер – негізінен облыстық ауруханаға жүгінеді.

Көп жағдайда қант диабеті амбулаториялық деңгейде бақылауды қажет ететін созылмалы сырқат саналады. Дегенмен, стационарлық емге жолдама берілетін бірнеше жағдай бар: диабеттік кетоацидоз, гиперосмолярлық кома сияқты өмірге қауіпті жағдайларда шұғыл түрде көмек көрсетілуі тиіс. Инсулин дозасын таңдау немесе емдеу тактикасын өзгерту қажет болса, диабеттің асқынулары байқалса, жоспарлы жатқызылады.

Сегіз резидент оқуын аяқтап, қызметке кіріседі

Шығыс Қазақстан облысында эндокринолог мамандардың тапшылығы мәселесі біртіндеп шешіліп келеді. Соңғы жылдары арнайы дайындықтан өткен резиденттердің арқасында қаладағы әрбір емханада дерлік эндокринолог бар, аудандар да мамандармен қамтамасыз етілген.

Қазір тек Катонқарағай ауданында ғана эндокринолог дәрігер жоқ, бұрынғы маман декреттік демалыста. Бірақ, бұл мәселе де уақытша, жазда тағы сегіз резидент оқуын аяқтап, қызметке кіріседі. Осылайша облыстың эндокринологтармен қамтылуы 100 пайыздан жоғары деңгейге жетеді деген болжам бар.

Айна Ескенқызы