Шағын және орта бизнес (ШОБ) – экономиканың маңызды буыны. Бұл сектор – тек жұмыс орындарын ғана емес, сонымен қатар жаңашылдық, инновациялар мен бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ететін негізгі факторлардың бірі. Шығыс Қазақстан облысы өзінің географиялық жағдайы, табиғи ресурстары және экономикалық мүмкіндіктері тұрғысынан шағын және орта бизнес үшін әлеуетті аймақ ретінде танылған.

Өңірдегі бизнес саласының даму деңгейі экономикалық өсімнің көрсеткіштеріне тікелей әсер етіп келеді. Облыс экономикасының әртүрлі секторларындағы шағын және орта кәсіпорындар санының артуы өңірдің экономикалық тұрақтылығы мен болашағына оң әсерін тигізуде, деп хабарлайды Altainews.kz  тілшісі.

Шығыс Қазақстан облысында шағын және орта бизнес экономиканың маңызды секторына айналып отыр. 2024 жылдың екінші тоқсанында шағын және орта бизнес облыстың жалпы өңірлік өнімінің 24,4%-ын құрады. Бұл көрсеткіш ШОБ-тің облыс экономикасына қосқан үлесінің артып келе жатқанын көрсетеді. Облыс экономикасында, әсіресе ірі өнеркәсіптік кәсіпорындардың басым болуына қарамастан, шағын және орта бизнес өз ықпалын кеңейтуге мүмкіндік алды. ШОБ кәсіпорындарының негізгі үлесін шағын кәсіпорындар алып отыр, олардың ағымдағы жылдың жарты жылдығының қорытындысы бойынша облыс ЖӨӨ-не қосқан үлесі 16,9%-ды құраса, орта бизнес үлесі 7,5%-ды құрады. Осылайша, облыстың шағын және орта бизнес секторындағы кәсіпорындардың үлесі артып, олардың жалпы өңірлік өнімдегі маңызы артқанын көрсетеді.

Шағын және орта кәсіпорындардың саны жыл сайын тұрақты өсу үрдісін көрсетуде. 2024 жылдың қазан айына дейін Шығыс Қазақстан облысында 70 мыңнан астам ШОБ субъектісі тіркелген, олардың 62 мыңнан астамы қазіргі уақытта белсенді жұмыс істейді. Бұл көрсеткіш тіркелген кәсіпорындардың 89%-ын құрайды, бұл ШОБ-тің жұмыс істейтін кәсіпорындар санының айтарлықтай өскенін көрсетеді. Қазіргі таңда облыс кәсіпкерлері арасында жеке кәсіпкерлердің үлесі басым, олар барлық жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың 71%-ын құрайды. Бұл көрсеткіш шағын кәсіпкерлікке деген сұраныстың және оның аймақтағы дамуының өскенін көрсетеді.

Шағын және орта бизнес субъектілерінің салалық құрылымында бірнеше маңызды секторлар бар. Өңірдегі жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың басым бөлігі көтерме және бөлшек сауда, ауыл шаруашылығы, көлік, жылжымайтын мүлік операциялары, құрылыс және өнеркәсіп салаларында қызмет көрсетуде. 21,5 мың кәсіпорын немесе жұмыс істеп тұрған ШОБ субъектілерінің 34,3%-ы көтерме және бөлшек сауда саласында қызмет көрсетеді. Ауыл шаруашылығында 9,9 мың кәсіпорын жұмыс істейді, бұл салада 15,8% кәсіпорын қызмет көрсетуде. Сондай-ақ, көлік саласы мен жылжымайтын мүлік операциялары, құрылыс салалары да айтарлықтай дамып келеді. Мұның бәрі өңірдің әртүрлі экономика секторларында шағын және орта бизнес субъектілерінің көп екенін көрсетеді.

Шығыс Қазақстан облысының шағын және орта бизнес субъектілерінің географиялық орналасуына келетін болсақ, жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың ең көп саны Өскемен қаласында тіркелген. 2024 жылдың 1 қазанына дейін Өскеменде 36 818 кәсіпорын жұмыс істеп тұр, бұл облыстағы барлық жұмыс істеп тұрған ШОБ кәсіпорындарының 58,6%-ын құрайды. Бұдан кейінгі орындарда Зайсан (6,5%), Алтай (5,6%) және Риддер (5,2%) қалалары орналасқан. Бұл көрсеткіштер шағын және орта бизнес субъектілерінің көпшілігі өңірдің ірі қалаларында шоғырланғанын және оларда бизнес мүмкіндіктері мен инфрақұрылымның жақсы дамығанын көрсетеді.

Шағын және орта бизнес субъектілерін қолдаудың мемлекеттік шараларының да маңызы зор. Бұл қолдау кәсіпкерлерге өз ісін дамытуға мүмкіндік береді. 2024 жылдың қазан айындағы жағдай бойынша, облыстағы шағын және орта бизнес субъектілерінен салықтық аударымдар көлемі 114,1 млрд. теңгені құрады. Бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда 28,4%-ға артып отыр. Салықтық түсімдердің артуы аймақтағы шағын және орта бизнес саласының дамуында маңызды рөл атқарады. Бұл тек қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етіп қана қоймай, кәсіпкерлік ахуалдың жақсаруына да ықпал етеді.

Шығыс Қазақстан облысындағы шағын және орта бизнес саласының дамуының негізгі көрсеткіштері айтарлықтай жақсарғанымен, әлі де даму әлеуеті бар. Облыс әкімдігі мен басқа да мемлекеттік органдар бизнесті қолдаудың түрлі шараларын қолға алып, кәсіпкерлік саласындағы ахуалды тұрақты түрде жақсартуға бағытталған жұмыстар жүргізіп келеді. Сонымен қатар, шағын және орта бизнес субъектілерінің дамуына мемлекеттік бағдарламалар мен жобалар да қолдау көрсетуде. Олардың ішіне қаржылық қолдау, салықтық жеңілдіктер, бизнесті дамытуға бағытталған тренингтер мен семинарлар, кәсіпкерлер үшін инфрақұрылымдық қолдау шаралары кіреді.

Қорытындылай келе, Шығыс Қазақстан облысындағы шағын және орта бизнес өз дамуын жалғастыруда және облыс экономикасының тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Аймақтағы кәсіпкерлік сектордың әрі қарай өсуі экономиканың әртүрлі салаларындағы бизнестің дамуы мен жұмыс орындарының көбеюіне ықпал ететіні сөзсіз.