Жол-көлік оқиғалары салдарынан адамдардың қаза табуы әлі де азаймай тұр. Мұндай ахуал көпшіліктің алаңдаушылығын тудырып, алдын алу шараларын күшейтуді және азаматтардың жолдағы қауіпсіздігін барынша қамтамасыз етуді талап етеді. Бұл мәселенің маңыздылығы әсіресе әскери ұжымдар үшін айрықша.

Өскемен гарнизонында да жол-көлік оқиғаларына қатысты қылмыстық істер тіркеліп отыр. Соңғы үш жыл ішінде әскери қызметшілердің жеке көліктерін басқаруы кезінде орын алған апаттардың салдарынан төрт адам қайтыс болып, он үш адам түрлі дәрежедегі жарақат алған. Бұл деректер жол үстіндегі жауапкершіліктің қаншалықты маңызды екенін айқын көрсетеді.

Дегенмен, тек статистика ғана емес, нақты қылмыстық істер де жағдайдың күрделілігін дәлелдейді. Ауыр зардаптарға әкеп соққан істердің бірі бойынша 2025 жылғы 25 тамызда Семей гарнизонының әскери соты үкімін жариялады. Әскери қызметшінің қатысуымен болған жол апаты бір адамның өмірін қиды. Сот оны ҚР Қылмыстық кодексінің 345-бабының 3-бөлігі бойынша кінәлі деп танып, екі жылға бас бостандығынан айырды. Мұндай қайғылы оқиғалар жолдағы әрбір сәттің жауапкершілікпен тікелей байланысты екенін ой салатындай етіп көрсетеді.

Осыған байланысты, жол-көлік оқиғаларының алдын алу – тек қана тәртіп сақшыларының емес, барша әскери ұжымның ортақ міндеті. Әскери прокуратура бұл бағытта кешенді шараларды жүйелі түрде жүзеге асырып келеді. Әрбір бағыт өз алдына үлкен маңызға ие.

Алдымен, жолда жауапкершілік мәдениетін қалыптастыру үшін жергілікті және әскери полиция өкілдерімен бірлескен түсіндіру сабақтары ұйымдастырылады. Әскери бөлімдерде өтетін бұл кездесулерде әскери қызметшілерге жол жүру ережелерінің әр тармағы нақты мысалдармен түсіндіріліп, апатқа апаратын қателіктердің зардабы жан-жақты көрсетіледі. Мұндай сабақтар әскери қызметшілердің санасына сақтық пен ұқыптылықты орнықтырып, әрбір қадамды ойланып жасауға үйретеді.

Екіншіден, әскери қызметшілердің жеке көліктері тұрақты бақылауда ұсталады. Көліктің техникалық байқаудан дер кезінде өтуі, сақтандыру полисінің болуы – формальді талап қана емес, заңнаманың міндетті талабы. Бұл талаптардың сақталуы көлік жүргізу тәртібін реттеуге және жалпы жол қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ықпал етеді.

Үшіншіден, қаладағы апаттық қауіпті жол тораптарында жаңа тәсілдер қолданылып жүр. Интерактивті тақталар арқылы жүргізілетін көрнекі сабақтар қозғалыс тәртібін көз алдына айқын елестетіп, әрбір жағдайды тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Жолдағы қауіпті сәттерді экраннан көрген әскери қызметші болашақта сол қателікті қайталамауға тырысады.

Бұл жұмыстарды толықтыратын тағы бір маңызды бағыт – құқықтық тәжірибені тікелей жеткізу. Жол жүру ережелерін бұзудан туындаған қылмыстық істердің сот процестеріне барлық санаттағы әскери жүргізушілер онлайн қатыстырылуда. Мұндай тәжірибе нақты оқиға негізінде ескерту жасап қана қоймай, әрбір әскери ұжымда құқықтық сауаттылықты арттыруға ықпал етеді. Сонымен қатар, сот отырыстарының материалдары негізінде профилактикалық бейнероликтер дайындалып, олар жүйелі түрде әскери бөлімдерде көрсетіліп келеді.

Осылайша, түсіндіру, бақылау және заманауи оқыту әдістерін біріктірген жүйелі шаралар әскери қызметшілердің құқықтық әрі көлік мәдениетін қалыптастыруға бағытталған. Бұл – тек заң талабын орындау ғана емес, әрбір адамның өмірін сақтап қалудың ең сенімді жолы.

Жолдағы тәртіп – жалпы қоғамдық тәртіптің айнасы. Әскери қызметші үшін жолда жүру мәдениеті – әскери жарғыны орындаумен бірдей міндет. Әскери прокуратура бұл бағыттағы жұмысты үнемі назарда ұстап, заңдылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған шараларды жалғастыра береді. Әскери қызметшілер мен олардың отбасы мүшелерін жол жүру ережелерін бұлжытпай сақтауға, жолдағы тәртіптің – әскери тәртіппен тең екендігін ұмытпауға шақырамыз. Ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы айтқандай: «Тәртіпке бағынған құл болмайды». Ендеше, жолдағы тәртіп – әрбіріміздің қауіпсіздігіміздің кепілі.

Өскемен гарнизонының

әскери прокуроры

әділет полковнигі

 Есжан Әріпұлы Сыбанбаев