Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2019 жылы президенттікке кіріскен сәттен бастап оның Қазақстандағы ұлтаралық қатынастардың үйлесімді және бірқалыпты дамуына міндеттеме алған бағытын айрықша ерекшелігі деп санауға болады.

Осы жылдар ішінде Президент "әртүрлілік арқылы бірлік" қағидаты ешқашан өзектілігін жоғалтпайтынын және "Қазақстан азаматы" ұғымы жалпыұлттық бірегейліктің өзегі екенін әрқашан айтып келеді, деп хабарлайды Altaynews тілшісі.

Сонымен қатар Мемлекет басшысының Қазақстан халқы Ассамблеясының соңғы отырысында сөйлеген сөзі қазіргі жағдайда ұлтаралық қайшылықтардың априори сипатында өсуі байқалатын қазақстандық қоғам үнемі өзін-өзі реттеуге қабілетті бола бермейтінін айғақтайды. Болашақта бұл – мемлекеттен этносаралық қатынастар саласында белсенді ұстанымды талап ететін ішкі саяси тұрақтылықты сақтау үшін елеулі тәуекел деп ескермесек, күрделі проблемаға айналуы мүмкін.

Президенттік бастамалар көрсеткендей, мемлекет мұндай бетбұрыс жасауға дайын. ҚХА отырысы барысында Қасым-Жомарт Кемелұлы ағымдағы даму басымдықтарының қатарына дәйекті және ғылыми негізделген этносаясатты әзірлеу міндеті кіретінін түсіндірді. Басқаша айтқанда, қандай да бір жолмен, бірақ соңғы жылдары жүргізіліп жатқан ұлт құрылысы процесі ақыры өлшенген, тексерілген және нақты бекітілген мазмұнды бөлікке толы болмақ.

Әлбетте, бұл жұмысқа тартылатын ұлтаралық қатынастар саласындағы мамандар атышулы "қызыл сызықтарды" белгілей отырып, этносаралық өзара іс-қимыл саласындағы қарсыласу мен шиеленісудің тиімді тепе-теңдігі бола алатын нақты құралдар мен тетіктерді ұсынады. Бірақ қазір бұл мәселеде қандай екпіндер қойылуы мүмкін деп болжауға болады.

Белгілі саясаттанушы, Орталық Азияда демократияны дамыту қорының бас директоры Толғанай Үмбетәлиеваның айтуынша, этносаясат саласында "этникалық азшылық" және "этникалық көпшілік", "диаспора" сияқты ұғымдардан бас тартуды бұдан бұрын да байқауға болады. Өйткені, саясаттанушының пікірінше, "мұндай маркерлерді қолдану теңсіздікті тудырады, онда кейбір адамдар "этникалық азшылық" және "этникалық көпшілік", "диаспора" сияқты ұғымдардан этностар белгілі бір артықшылықтарға ие болар еді". Оның айтуынша, мемлекет этникалық салада жүргізіп жатқан саясаттың негізі – ел тұрғындары, ең алдымен, Қазақстан азаматтары, яғни олардың барлығы этносына қарамастан, тең құқықтарға ие деген идея болады. Бұл, дейді ол, "азаматтықтың этникалық топтан басым болуына әкелетіні қисынды".

Журналист Әсел Серікова да Президент жариялаған бастаманы жоспарлы түрде дамыту – түрлі әлеуметтік және этникалық топтар арасындағы іргелі мәселелердің, оның ішінде өткен тарихқа, тіл саясатына қатысты қайшылықтардың орын алуымен сетінеген бірліктің негізін қалауға мүмкіндік береді деп санайды. Оның негізі, әрине, заң мен тәртіп, азаматтардың құқықтарын сақтау болуы керек.

Бұл ретте ол Қасым-Жомарт Тоқаев қоғамда алауыздық туғызатын және ұлт бірлігіне нұқсан келтіретін кез келген арандатушылыққа құқықтық баға берілетіні туралы нақты месседж тұжырымдағанын да айта кетеді. Оларға қатаң түрде басу жасалады.

Қазақстан деп аталатын полиэтникалық ел үшін мемлекет жүргізіп отырған ұлтаралық саладағы сауатты және тиімді саясаттың маңыздылығын асыра бағалау қиын. Бұл әсіресе әртүрлі этностар қоныстанған аймақтардың мысалында айқын көрінеді.

Соның бірі – қазақтар, орыстар, татарлар, немістер, украиндар, әзербайжандар, шешендер, корейлер, белорустар және басқа да көптеген ұлт өкілдері бейбітшілікте қатар өмір сүріп жатқан Шығыс Қазақстан. 

Бұл пікірді аймақ тұрғындарының басым көпшілігі де қолдайды.

Әділ, жеке кәсіпкер, Өскемен:

– Біздің Президентіміз жүргізіп отырған сындарлы саясат және ол көрсетіп отырған кемсітушілік пен азаматтық құқықтарды бұзудың әртүрлі нысандарына жол бермеушілік Қазақстанға бейбітшілік пен келісімде түрлі этностар өмір сүретін біртұтас шаңырақ болып қалуға мүмкіндік беретіндігіне сенімдімін.

Светлана, оқытушы, Риддер:

– Қасым-Жомарт Тоқаев этносаралық қатынастардың жоғары деңгейін сақтауда аса нәзік жұмыстар жүргізу қажеттілігімен байланысты болашақтың маңызды бағытын атап өтті. Ол, ең алдымен, экстремизмнің әртүрлі нысандарының, республикамызда тұратын этностар өкілдеріне қандай да бір қысым көрсетудің жолын кесуге тиіс. Біздің қоғамда осындай жағымсыз құбылыстардың алдын алу үшін тиісті заңнаманы жетілдіру қажет болуы мүмкін.

Иман, фермер, Шемонаиха ауданы:

– Президент айтқандарымен толығымен келісемін. Ол ұлтаралық негізде туындайтын соқтығыстарды ашық талқылауға шақырды, олардың қақтығыстар санатына енуіне жол бермеді. Осы саладағы президенттік бастамалар бізге тілдік, этникалық негізде түрлі арандатушылықтардың жолын кесуге мүмкіндік беретініне сенімдімін. Қазақстанның әрбір азаматы ұлтына қарамастан, көпірлерді жағу жаңасын салуға қарағанда әлдеқайда оңай екенін есте ұстайтын кез келді.