Шығыс Қазақстан облыстық А. Пушкин атындағы кітапхана балалардың кітап оқуға деген сүйіспеншілігін ерекше әдістермен оятуда. Мысалы, сүйікті кітап кейіпкерлерін пластилиннен мүсіндеу, театр қойылымдары, пікірсайыстар, тіпті тоқыма арқылы, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі. 

Қазіргі гаджеттер мен интернет дәуірінде балалар мен жасөспірімдердің кітапты демалыс құралы ретінде таңдайтындары сирек екені құпия емес. Алайда А. Пушкин атындағы облыстық кітапхананың қызметкерлері бұл жағдайды өзгертуге бел буды. Нәтижесінде, олар кітаптың әлі де басты білім, қуаныш пен шабыт көзі болып қала беретінін дәлелдеп қана қоймай, оқуға шығармашылық тұрғыда жақындаудың жарқын үлгісін көрсетті.

АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР – ШАРТТЫ ҰҒЫМ 

Дегенмен, әңгіме тек оқуға қатысты емес. «Кітаптар мен оқуға ғана басымдық бермеу керек» – ШҚО А. Пушкин атындағы кітапхана кітапханашыларының жұмыс әдістерінің басты ерекшеліктерінің бірі деуге болады. Олар баланың шығармашылық әлеуеті көрініс табуы мүмкін барлық бағыттар мен салаларды қамтуға тырысты. 

Мысалы, кітапхананың негізгі миссияларының бірі – инклюзивті ортаны қалыптастыру. Қызметкерлер барлық балаларға, оның ішінде ерекше қажеттіліктері бар балаларға да тең мүмкіндіктер жасауға ұмтылады. Соның жарқын мысалы – кітапхана жанындағы Білім орталығының жобалары. Бұл жобалар ерекше қажеттіліктері бар балалар мен олардың қатарластарын біріктіреді. 

Кітапхана залында ең көрнекті жерге ашық түсті күзгі қолөнер көрмесі орналастырылған. Оларды «Ақ ниет» мектеп-интернатының ерекше қажеттіліктері бар балалары ата-аналарымен бірге жасаған. 

Мұнда балалар «ерекше» немесе «қарапайым» деп бөлінбейді. Қолөнер, кітап талқылау немесе театр қойылымдары болсын, барлық бала сабақтарға қатысуға шақырылады. 

ҚОЛӨНЕР КІТАПТАРЫ 

Кітапхана қызметкерлерінің ерекше әрі шығармашылық идеяларының бірі – тек оқуға арналған емес, ойынға да айналатын, сонымен қатар көптеген пайдалы функцияларды атқаратын кітаптар жасау. Мұндай кітаптар баланың қиялы мен ұсақ моторикасын дамытуға көмектеседі. 

Бес жыл бұрын кітапханада мата мен тоқыма элементтерінен жасалған кітаптар әзірлене бастады. 

Алғашқы осындай жоба төл әліпбиіміз – «Әліппе» болды. Онда әр әріп өлеңмен және жабыстырғыш арқылы бекітілген алынбалы фигурамен сүйемелденеді. Әрине, балалар оны жабыстырғыштан алып, басқа жерге қайта бекіткісі келеді – осылайша, олардың ұсақ моторикасы, қиялы және есте сақтау қабілеті дамиды. 

Кішкентай оқырмандар арасында танымал тағы бір қолөнер кітабы – үш тілде дайындалған «Абайдың жыл мезгілдері». Бұл кітаптың ерекшелігі – алынбалы бөлшектерде. Мысалы, күзде жапырақтар «түсіп», жазда қайтадан бұтақтарда «пайда болады». Жапырақтар, қар ұшқындары, гүлдер – мұның бәрі оқу процесін жандандырып, оны қызықты етеді. 

Әр осындай кітапты жасауға бірнеше ай уақыт кетеді. Әрбір бөлшек мұқият ойластырылған. Қызметкерлер материалдарды үйден әкеледі: ескі күдері, ленталар, жіптер. Мысалы, кітаптардың бірінің мұқабасы Динара Мергенбаеваның ескі күдері етігінен жасалған. 

Қолөнер кітаптарының тағы бір үлгісі – Абайдың 175 жылдығына арналған кітап. Ол үлкенірек балаларға арналған және «Абай – жазушы», «Абай – музыкант», «Абай – философ» сияқты бөлімдері бар иллюстрациялық альбом түрінде жасалған. 

Қазір кітапханашылар Ұлы Отан соғысының қазақстандық батырлары туралы кітап әзірлеуде. Бұл кітапты ұсынуда да ерекше әдіс қолданылады. Жобаға сәйкес, фашизмге қарсы соғысқан қазақстандық сарбаздардың ерліктері кітапхана оқырмандарының көзқарасы арқылы баяндалады. 

ОТБАСЫЛЫҚ СЕНБІЛІКТЕР 

Әрине, кітапханашылардың басты мақсаты – балаларды оқуға тарту. Пушкин кітапханасының ең кішкентай, бірақ тұрақты оқырмандарының жасы небәрі төртте болуы кездейсоқ емес. Мұнда оқуға деген сүйіспеншілікті ерте жастан қалыптастырудың маңызын түсінеді. Дегенмен, кітапханаға балаларын алып келетін ата-аналар да назардан тыс қалмайды. 

Балалар сүйікті кітаптарының кейіпкерлерін мүсіндеп, қолөнер бұйымдарын жасап, қуыршақ қойылымдарына қатысып, қызықты әңгімелер тыңдайды. Ал ата-аналар бұл процеске үлкен ықыласпен араласады. 

Ең кішкентайлар үшін кітапханада арнайы қуыршақ театры жабдықталған. Мұнда ертегі кейіпкерлері көрермендердің көз алдында «тіріліп» шығады. Мұндай іс-шараларға ата-аналардың қатысуы маңызды рөл атқарады. 

ГАДЖЕТТЕР МЕН КІТАПТАР 

Кітапхана қызметкерлері қазіргі балалардың кітаптарға деген талғамы жоғары әрі ойлы екенін атап өтуде. Гаджеттерге тәуелділігіне қарамастан, қызықты кітаптарды тапқан кезде балалар оны қуана оқиды. 

А. Пушкин атындағы облыстық кітапхананың жұмысы тек күнделікті қызмет емес. Мұнда әдебиетке деген қызығушылықты оятып, балалардың жан-жақты дамуына ықпал ететін ерекше атмосфера қалыптасқан. 

Осылайша, кітапхана тек оқу орны ғана емес, шығармашылық пен дамудың орталығына айналуда. Мұнда әр балаға өз әлеуетін ашуға мүмкіндік беріледі, ал кітаптар олардың өмірінің ажырамас бөлігіне айналады. 

                                                                                              Дмитрий Чжан

Фото автордікі