8-13 қыркүйек аралығында Астанада өткен 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары халықаралық аренадағы ең жарқын оқиғалардың бірі болды. Бұл шара тек спорттық басылымдардың ғана емес, сонымен қатар қоғамдық-саяси және мәдени басылымдардың да назарын аударды, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі шетелдік БАҚ-қа сілтеме жасап.
Шетелдік басылымдарда мәдени мұраның маңыздылығынан бастап, іс-шараның экономикалық және саяси рөліне дейінгі тақырыптар қамтылған.
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары көшпелі мәдениеттің дәстүрлерін жандандыруға және сақтауға арналған ерекше мереке болды, оған 89 елден спортшылар жиналды.
Немістің BNE Intellenews басылымы 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының Қазақстанда өткізілуінің геосаяси маңыздылығын атап өтті:
«Ойындар Қазақстан президенті Қ.Тоқаевтың барлық ірі және орта мемлекеттермен және басқа елдермен саудадан бастап тіл және идеялар алмасуға дейінгі конструктивті және позитивті қарым-қатынастарды дамытуға бағытталған көпвекторлы сыртқы саясатын нығайтуға қызмет етті. «Көшпелі өмір салты – бұл үнемі қозғалыс», – деп Тоқаев ойындардың ашылу салтанатында Орталық Азия елдерінің көшбасшыларын, сондай-ақ Ұлыбритания, Америка, Қытай және Ресей сияқты ірі державалардың спортшыларын қарсы ала отырып атап өтті.
«Әр қадам – жаңа әлемге қадам». Қазақстан мен басқа түркі елдері осы жаңа әлемде маңызды ойыншыға айналуда, ал Көшпенділер ойындары сияқты шаралар шетелдік көшбасшыларға осыны еске салады және Қазақстанның тәуелсіздігін нығайтып, ұлттық бірегейлікті дамытуға көмектеседі».
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары әлемді қақтығыстар жайлаған кезде халықтарды біріктіру символына айналды. Бұл тақырыпта болгарлық Fakti басылымы мақала жариялады.
Мақалада былай делінген:
«Күн сайын біреу спортты, мәдениет пен туризмді және халықтардың бірлігін бір-бірімен байланыстыра алмайды. Алайда биыл Қазақстан 5-ші Көшпенділер ойындарын өткізу арқылы осы бірегей мүмкіндікті алды. Парижде жақында өткен Олимпиада ойындары сияқты іс-шара тек қатысушылар мен көрермендерді ата-бабаларымыздың тарихы мен көне мәдениетіне қайта алып келіп қана қоймай, ел үшін тамаша жарнама болды және бірнеше жыл бойы байқалған қақтығыстарға қарамастан, халықтарды біріктіруге болатынын тағы бір рет дәлелдеудің бірегей мүмкіндігіне айналды».
Al-Jazeera араб медиажелісі ойындардың ауқымын атап өтті:
«Биылғы іс-шара алғаш рет Қазақстанда өтті және оған Анголадан Аргентинаға, Венгриядан Швецияға және Түрікменстаннан Зимбабвеге дейінгі 89 елден 2000-нан астам спортшы қатысты».
Италияның бірнеше БАҚ-тары итальяндық Бетти Вуктың қазақ күресінде тарихи жеңісін және Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының жоғары деңгейде ұйымдастырылғанын атап өтті. Gazzetta di Milano газетіне берген сұхбатында FIKULT басшысы Витторио Джорджи бұл Италияның Көшпенділер ойындарында жеңіп алған алғашқы алтын медалі екенін айтты. Ол сондай-ақ Қазақстандағы Дүниежүзілік көшпенділер ойындары өте жоғары деңгейде ұйымдастырылғанын және бүкіл әлемнің халықтары мен елдері үшін бауырластық пен алмасуға арналған қуатты платформа болғанын атап өтті.
Британдық BBC басылымы көптеген спорт түрлерінің өз тамырын далада өмір сүруге қажетті дағдылардан алатынын және мыңжылдық бойы ғұндардан моңғолдарға дейінгі бірқатар далалық империяларда болған шабандоздардың шеберліктеріне сүйенетінін жазады. Ойындарда садақ ату және ұзақ қашықтыққа шабу сияқты дәстүрлі шаралар бар, сондай-ақ қазақтың тағамы, ұлттық киімі және тіпті эпостық өнер де насихатталады. Мұндағы мақсат – жаһандану, модернизация және тіпті климаттың өзгеруінің әсерінен болуы мүмкін қауіптен көшпелі және далалық мәдениетті сақтап қалу.
Euronews халықаралық жаңалықтар арнасы:
«Парижде Паралимпиада ойындары аяқталып жатқанда, Астанада Дүниежүзілік көшпенділер ойындары басталады. Бұл - спортшылар көшпенді халықтардың ежелгі әскери дағдыларын қолданатын жыл сайын өтетін жаһандық спорттық іс-шара. 21 сайыс түріне аударыспақ, садақ ату, жауынгерлік өнер және бүркіт салу, сондай-ақ мәдени және зияткерлік ойындар кіреді. Дүниежүзілік көшпенділер ойындары этноспорт пен этномәдени қозғалысты дамытуға және сақтауға бағытталған ЮНЕСКО-ның дүниежүзілік мұрасының бір бөлігі болып табылады» деп жазды.
Бразилиялық Correio Popular жаңалықтар порталы:
«Көшпенді халықтардың бүкіл тарихында бірегейлікті қалыптастырған дәстүрлерді сақтау және мәдени әртүрлілікті мерекелеу. Дүниежүзілік көшпенділер ойындары көшпенді халықтардың бай мәдени және спорттық дәстүрлерін атап өтуге арналған бірегей платформаға айналды. Қырғыз филантропы Асхат Акибаев әзірлеген бұл шара 70-тен астам елден қатысушыларды тартып, мәдени байланысты нығайтуға ықпал етеді. Көшпелі халықтардың мұрасын көрсететін спорттық жарыстар ойындардың ажырамас бөлігі болып табылады».
Түрік Anadolu агенттігі Қазақстанның ұлттық мәдениетінің әртүрлілігін атап өтті:
«Астанада өтіп жатқан 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары ежелгі түркі дәстүрлерін сақтап қалған Қазақстанның бай мәдени мұрасын көрсетеді. 8-13 қыркүйек аралығында өтетін алты күндік іс-шара Қазақстанның музыкалық, би және дәстүрлі киімдері арқылы бай мұрасын насихататуға арналған. Іс-шарадағы концерттерде дәстүрлі музыкалық аспаптар ұсынылады. Домбыра – қазақ музыкасының басты аспабы, жетіген мен қобыз аспаптары да маңызды рөл атқарады. Домбыра – қазақтың ұлттық аспабы болса, шаңкобыз өзінің резонансымен Азияның ежелгі музыкалық дәстүрлерін еске түсіреді».
Катардың Dohanews жаңалықтар басылымы:
«Қазақстан астанасы Астанада өтіп жатқан 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары жаһандық деңгейде көшпелі мәдениет пен ынтымақтастықтың символы болып табылады. Алғаш рет 2014 жылы Қырғызстанда өткен және ЮНЕСКО-ның дүниежүзілік мұралар тізіміне енген бұл турнир әлемдегі ауқымды дәстүрлі спорт түрлеріне арналған іс-шараға айналды, оған 89 елден 2500-ден астам спортшы қатысты. Жанкүйерлер бүкіл әлемнен өз елдерінің өнерін тамашалауға келді. Дегенмен, бұл турнир әлемдегі көшпенді мәдениеттің ғана емес, түркі бірлігінің де мерекесі екені анық» деп жазды.
Экономикалық аспект: туризм және инвестициялар.
Мұндай ауқымды шараларды ұйымдастыру әлемнің түкпір-түкпірінен туристерді тартып, аймақтардың инфрақұрылымы мен экономикалық өсуін дамытуға жаңа мүмкіндіктер ашады.
Өзбекстанның UzDaily басылымы ойындардың қарсаңында Қазақстанға рейстерге сұраныстың артқанын атап өткен аналитикалық материалды бөлісті.
«Amadeus компаниясы, туристік индустрияға арналған IT-шешімдердің жетекші халықаралық жеткізушісі, 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының басталуына екі апта қалғанда рейстерге жаһандық деректерді талдап, Қазақстанға ойындар кезінде баруға ең көп қызығушылық танытқан елдерді анықтады. Amadeus деректері бойынша, 2023 жылдың қазанынан 2024 жылдың қыркүйегіне дейін Қазақстанға, соның ішінде ішкі рейстерге іздеу саны өткен жылмен салыстырғанда 13,4%-ға өскен. 2024 жылдың шілде айында, ойындарға екі ай қалғанда, іздеу сұраныстарының көлемі маусым айымен салыстырғанда 24,5%-ға артқан. Талдау сондай-ақ Үндістан, Германия, АҚШ, Түркия және Оңтүстік Корея туристері ойындар кезінде Қазақстанға баруға ең көп қызығушылық танытқанын көрсетті».
