Әке-шешем депортация туралы көп айтпайтын – Павлина Пішімбаева
Сталиннің тұсында КСРО-ны мекендеген бірқатар ұлттар нақақтан-нақақ «сенімсіз» деп танылып, Орталық Азия республикаларына күштеп қоныс аударылғаны тарихтан белгілі. Депортацияланған халықтардың ішінде кәрістер де бар. Олар сонау Қиыр Шығыстан, Владивосток өлкесінен адам төзгісіз жағдайларда, жүк вагондарымен жеткізілді, жол бойы қаншама адам жан тапсырды. Алайда жергілікті халық оларды панасына алып, бауырына басты. Бүгінде кәріс ұлтының өкілдері өзге этностар секілді еліміздің өсіп-өркенуіне өлшеусіз үлес қосып келеді.
Шығыс Қазақстандағы кәрістер қауымдастығы жетекшісінің орынбасары Павлина Пішімбаева (Цой) облыстық Достық үйінің негізі қаланған уақыттан бері осы салада еңбек етіп келеді.
Павлина Михайловна қазіргі атқарып жүрген қоғамдық жұмысын, этносаралық келісімді нығайтуға қосып жүрген үлесін Қазақ елінің өзіне жасаған барлық жақсылығына қайтарған азын-аулақ алғысы, жауабы деп санайды. Оның айтуынша, қазақ халқы кезінде депортацияланған барша ұлыстарға қамқорлық танытты, барынша қолдау көрсетті, тіпті өмірлеріне жол ашты деуге болады.
Соғыстан кейін туғандықтан, қатты аштықты бастан кешірдік деп айта алмаймын. Сонда да қиындықты көп көрдік. Кәдімгі кәмпиттердің өзі қат болатын. Мереке күндері шешеміз бір-бірден мұз кәмпит сатып әперетін, соған мәз болатынбыз. Атап өтерлігі, біздің көшемізде депортацияланған халықтардың өкілдері көп тұрды. Грузиндер, армяндар, әзірбайжандар, шешендер, гректер, қырым татарлары, әрине, жергілікті өзбек ағайындар да болды. Бәріміз тату-тәтті тұрдық, ешқашан бөлінген емеспіз, – дейді Павлина әжей.
Кейіпкеріміз аға-апайларымен бірге жаз бойы ата-анасына көмектесетін. Мақта, күріш алқаптарынан шықпайтын. Сол кезде ол ешқашан әке-шешем секілді өмір сүрмеймін деп өз-өзіне серт береді. Ол тек білім арқылы ел қатарына қосыла алатынын түсінді. Ол кезде Павлина екі тілді жетік білетін. Туған тілі – кәріс тілін және өзбек тілін. Өзбек мектебінде жергілікті балалармен бірге оқыды. Сол заманның ырқына қарай орыс тілі де қажет екенін ұғынып, ол тілді де бір кісідей меңгерді. Өмірлік жолдасы қазақ болған соң қазақшаны да игерді, бұл ретте өзбек пен қазақ тілдерінің жақындығы да көп көмегін тигізді.
Павлина Михайловна қазақ пен кәріс ұлттарының ұқсас тұстары жетерлік дейді.
Павлина Михайловнаның ойынша, бұрынғы Кеңес одағын мекендеген кәріс этносы өз салт-дәстүрін толық сақтай алмады. Ол қазақтың келіні ретінде қазақтың әдет-ғұрпын көбірек ұстанатынын айтады. Аға буын өкілдері жақсы білетін дейді, алайда олардың да қатары жыл санап сиреп барады.
Иә, Шығыстағы кәріс қауымдастығы өз этностарының мәдениетін сақтауға, елдегі ұлтаралық татулықты, қоғамдық келісімді нығайтуға қомақты үлес қосып келеді. Тарихы терең, мәдениеті бай кәріс ұлтының өкілдері өздерінің қанға сіңген еңбексүйгіштік, тәртіп пен тәрбиелілік, шыдамдылық сынды қасиеттерімен көпке үлгі болып отыр. Қауымдастық Қазақстан мен Корея арасындағы байланыстардың беки түсуіне де атсалысуда.
