Атом энергетикасының даму болашағы энергияға деген сұраныстың артуы және климаттың өзгеруіне байланысты алаңдаушылықпен тікелей байланысты екенін айтады Физика және технология кафедрасы меңгерушісінің м.а., PhD Лазат Сарқытбекқызы, Altainews.kz сайты.
– Төмен көміртекті энергия көзі ретінде атом энергетикасы сенімді және тұрақты энергиямен қамтамасыз ете отырып, парниктік газдар шығарындыларын азайтудың әлеуетті шешімін ұсынады. Атом энергиясын пайдалану қажеттілігі оның тұрақты, ірі көлемдегі және көміртексіз энергия өндіру мүмкіндігімен негізделеді. Бұл климаттың өзгеруіне қатысты мәселелерді шешу және жаһандық энергия қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін маңызды. Қазба отындарына қарағанда, атом энергетикасы электр энергиясын өндіру кезінде парниктік газдарды шығармайды, бұл көміртек ізін азайтуға ықпал етеді. Сонымен қатар, жаңартылатын энергия көздері ауа райына тәуелді болса, атом энергетикасы тұрақты энергиямен қамтамасыз ете алады, – дейді Лазат Сарқытбекқызы.
Сондай-ақ, ядролық энергия отын импортына тәуелділікті азайту арқылы энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге де үлес қосады. Қауіпсіздік пен тиімділікті арттыратын технологиялық прогрестің арқасында атом энергетикасы тұрақты және төмен көміртекті болашақты қамтамасыз етуде шешуші рөл атқара алады.
– Сонымен қатар, реактор технологиясының ілгерілеуі қауіпсіздікті, тиімділікті және қалдықтарды жоюды арттырды. Атом электр станцияларындағы заманауи реакторлардың қауіпсіздігі көп деңгейлі озық технологиялардың, қатаң нормативтік базаның және қатаң пайдалану хаттамаларының арқасында қамтамасыз етіледі. Қазіргі реакторлар істен шыққан жағдайда реакторды салқындату үшін белсенді механикалық жүйелерге емес, ауырлық күші немесе конвекция сияқты табиғи күштерге сүйенетін пассивті қауіпсіздік жүйелерімен жасалған. Қайталанатын қауіпсіздік жүйелері мен қорғаныс қондырғылары радиацияның шығуын болдырмайтындай етіп салынған. Бұдан басқа, мүмкін болатын мәселелерді жедел анықтау және оларға ден қою үшін тұрақты тексерулер, нақты уақыт режимінде мониторинг жүргізіледі және төтенше жағдайларда әрекет ету жоспарлары іске асырылады, – деп атап өтті Лазат Сарқытбекқызы.
Ядролық энергетика жаһандық энергетикалық тепе-теңдіктің маңызды бөлігі болып қала бермек, әсіресе елдер энергетикалық секторларын көміртексіздендіруді көздеп отырған жағдайда. Ядролық энергетика жаңа жұмыс орындарын құру арқылы экономикалық тиімділікті арттырумен қатар, энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етіп, ұзақ мерзімді энергетикалық және экологиялық мақсаттарға қол жеткізуде маңызды рөл атқарады.
Лазат Сарқытбекқызы АЭС саласындағы жұмыс орындары туралы да пікір білдірді.
– Қазақстанда атом энергетикасы саласы үшін мамандарды даярлау тек техникалық құзыреттілік мәселесі ғана емес, ұлттық қауіпсіздік пен тұрақты дамуды қамтамасыз етудегі маңызды басымдықтардың бірі. Энергияға деген сұраныс артып жатқан жағдайда және экология мен қауіпсіздікке қатысты жаһандық сын-қатерлер аясында атом саласына кадрлар даярлайтын жоғары оқу орындарының оқу бағдарламалары бірқатар маңызды тақырыптарды қамтуы тиіс. Соның ішінде мамандарды даярлаудағы басты мәселелердің бірі – атом электр станцияларын салу және пайдалану қауіпсіздігі мәселелерін зерделеу. Қазақстан үшін атом энергетикасын дамыту жөніндегі өршіл жоспарлары бар ел ретінде болашақ мамандардың қауіп-қатерлерді түсініп, оларды азайту жолдарын меңгеруі өте маңызды. Оқыту заманауи технологиялар мен деректер негізінде жүргізілуі тиіс, бұл өз кезегінде жоғары деңгейлі мамандарды дайындап, қоғамның атом энергетикасына деген сенімін арттырады, – деді ол.
