Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары (ӘМАТ) – күнделікті сұранысқа ие, бірінші кезектегі қажеттілікке жататын өнімдер. Бұл тауарларға қойылатын арнайы талаптар мен баға шектеулері тұтынушылардың қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында енгізілген.

Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының тізімі қандай?
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 1 наурыздағы №145 қаулысымен бекітілген ӘМАТ тізімі 19 түрлі өнімнен тұрады. Олардың қатарына мыналар кіреді:

Ұн (бірінші сұрыпты),
Қалыптық бидай наны (бірінші сұрыпты ұннан),
Жұмыртқа (I санат),
Пастерленген сүт (2,5% май, жұмсақ қаптамада),
Айран (2,5% май, жұмсақ қаптамада),
Қарақұмық жармасы, күріш (салмақпен),
Сары май (тұздалмаған, кем дегенде 72,5% май).
Маңызды: Бұл тауарлар нақты талаптарға сәйкес анықталады. Мысалы, зауыттық қаптамада емес, тек салмақпен сатылатын жарма, күріш ғана ӘМАТ тізіміне кіреді.

Бағаның шекті мөлшерін кім бақылайды?

Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына сауда үстемесінің мөлшері 15%-дан аспауға тиіс. Бұл талап «Сауда қызметін реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңының 9-бабында бекітілген.

Бағаның заңда белгіленген шектеуден асып кетпеуін бақылауды Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің Шығыс Қазақстан облысы бойынша Сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті жүзеге асырады.

Заң бұзушылықтар үшін жауапкершілік
Кәсіпкерлік субъектілері ӘМАТ-қа белгіленген сауда үстемесін арттырған жағдайда, олар ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 204-4-бабы бойынша жауапқа тартылады.

Алғаш рет заң бұзылған жағдайда – ескерту беріледі.
Қайталанған жағдайда (жыл ішінде):
Шағын кәсіпкерлікке – 10 АЕК,
Орта кәсіпкерлікке – 75 АЕК,
Ірі кәсіпкерлікке – 300 АЕК мөлшерінде айыппұл салынады.

Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының баға саясаты халықтың тұрмыс сапасын жақсарту мен қажеттіліктерін қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл механизм бағаны тұрақтандыру арқылы азық-түліктің қолжетімділігін арттырады, сондай-ақ әлеуметтік әділеттілікті нығайтуға ықпал етеді.

Ескерту: Халыққа ӘМАТ туралы нақты ақпаратты жеткізу және заң талаптарын қадағалау – мемлекеттік органдар мен кәсіпкерлердің ортақ міндеті.