KZ
Өскемен
-9°
облачно с прояснениями жел 2 м/с, В
522.91 548.85 5.05

Қарғалыға ескерткіш орнатылды

Бүгін, 18:30 43 Гульжан Мусина

Екпін ауылының тумалары елді мекеннің желке тұсына ескерткіш орнатты. Ауыл деп ауыз толтырып айтқанымызбен, дәл қазір мұнда ешкім тұрмайды. Тек үйлердің төмпешік орындары қалған. Десе де, осы жерде кіндік қаны тамып, өсіп-өнген екпіндіктер ұмыт бола бастаған соғыс жылдарындағы қайғылы бір оқиғаның құрбандарын еске алды, деп хабаралайды Altainews.kz тілшісі.

Бұрын-соңды Екпінге табаны тимеген адамға бұл жерде кезінде 60 шақты түтін болған десе нанбас еді. Бірен-сараң төмпешік болмаса, әлдеқашан жазыққа айналып кеткен.

Бізді осы аумаққа бастап әкелген Қасым ата (Қасым Токов) мен Айдархан аға (Айдархан Фазылғаламұлы) балалық шақтары өткен осынау жазыққа қарап терең күрсінді. Қасым атамыз ескі жұрттың орнын көрсетіп тұрып:

«Таныс қыр, таныс шоқы, дала шалғын,

Дариға-ай, көкірекке жара салдың.

Үй тігіп отыратын ақ бастауда,

Қонысы қайда кеткен қара шалдың? – деген өлең шумақтарын айта жөнелді.

Жә, ескі жұртты кезген балалық пен сағынышты доғара тұрып, әуелгі жұмысымызға көшейік. Ел ауызында Екпін аталып кеткен бұл төңіректің әуелгі атауы – Қарғалы. Мұны бірі білсе, бірі білмес. Ағаларымыздың сөзінше, түтіні түзу ұшқан, берекелі ауыл болған деседі. Соғыс жылдарында мұқым бір ауылдың ер-азаматтары майданға аттаныпты.

– Соғыс жылдарында мына беткейде егін жақсы шығыпты. Көктемде қардың шеті сөгіле бере ашыққан жұрт осы жерден бидайдың масағын теріп, үйлеріне апарып қуырып жеген көрінеді. «Ауру астан» демекші, ертесі бүтін бір ауыл уланған. Ол кезде жергілікті еркек атаулының түгелдей дерлігі соғыста. Ауылда бала-шаға, әйел, кемпір-шал ғана қалған болатын. Сол кезде кей үйден 4-5 адамға дейін уланып, көз жұмыпты. Барлығы 137 адам қайтыс болған, – дейді Қасым ата қасіретті оқиғаны еске түсіріп.

Атамыздың сөзінше, марқұм болғандардың саны бұдан да көп көрінеді. 

– Кейбір ауылдастардан марқұм болғандар әлдеқайда көп дегенді еститінбіз. Тіпті мәйіттерді жөнді жерлей де алмапты. Жоқшылықтың кесірінен сүйекті арулап көмуге мата жетпей, шөппен бетін жауып, бір қабірге бір үйлі жанды көмген. Осы бір қасіретті жағдай елдің арқасына аяздай батты, – дейді Қасым ата.

Ең өкініштісі, қазір Қарғалы ауылының атын ешкім атамайды. Екпін дегеніміз – бұрынғы колхоздың атауы. Кейін ауыл да осылай аталып кеткен.

– Қазір Қарғалы атауы өшті. Кейінгі ұрпақ білмейді. Бұл жерді Үлкен Екпін деп атайды. Самармен осы жердің аралығында Кіші Екпін деген ауыл болды. Бұрын осы маңда Бірлік, Екпін, Қызылжар, Талапкер және Жаңатірлік колхоздары болған. 1951 жылы бес колхозды біріктіріп, Аманкелді атындағы колхоз құрды, – дейді Айдархан ағамыз.

Қарғалы қазір құлазып тұр. Ел-жұрты әлдеқашан көшіп кеткен. Десе де, енді бұл жерде белгі болып ескерткіш қалды.

– Кейін ескерткіштің маңайына ағаш ексек дейміз. Төбедегі бұлақтың көзін ашып, арнасын сол шағын бақшалықты суаруға бұрамыз. Аталмыш ескерткішті жасатып, ұсыныс айтқан – Әділқазы Смайлов деген ағамыз, осы Қарғалының тумасы. Қалған жұмысын біз қолдап, айналасына тас төгіп, ретке келтірдік. Осы орайда бұл жұмыстарды тындыруға көмектескен азаматтарға алғысымыз шексіз. Ескерткішті артымызда із қалсын, ел ауылын, жерін ұмытпасын деген мақсатпен орнаттық. Өйткені, бұл – осы жердің тарихы, – дейді Айдархан Фазылғаламұлы.

«Ауылыңда қария болса, жазып қойған хатпен тең», деп дана халқымыз бекер айтпаған ғой. Осылайша, қос ағамыз санамызда Қарғалы атауын қайта жаңғыртты.

Айта кетейік, ескерткіштің басындағы қара тақтада:

«Қамбаны тазартып,

Майданға дән бердік.

Көгерген масақ жеп,

Уланып жан бердік.

Соғыс жылдарында қайтыс болған Екпін ауылы тұрғындарына және соғыс ардагерлеріне ұрпақтарынан ескерткіш» делінген.

Нұржан Кенжеұлы

Біздің Instagram парақшамызға жазылыңыз

Жаңалықтарды ең бірінші болып оқыңыз

жазылу